„I mięczak może mieć powód do dumy...”

12.01. – 31.12.2012

siedziba Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego
– Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny

07.02. – 30.09.2013

Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu

09.10.2013– 12.01.2014

Muzeum im. Jana Dzierżona w Kluczborku

15.01. – 15.04.2014

Muzeum w Praszcze

Scenariusz, koncepcja i aranżacja plastyczna:
Michał Wolny, Piotr Zabłocki

Wystawa ze zbiorów:
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu

Ogromne i maleńkie, jedno- i dwuczęściowe, białe i wielobarwne, gładkie i pokryte różnopostaciowymi wyrostkami, o kształtach i wzorach prostych po najbardziej skomplikowane – tak prezentowały się wapienne „domki i pałace” mięczaków, czyli muszle na czasowej wystawie przyrodniczej „I mięczak może mieć powód do dumy...”. Wystawa, której wernisaż odbył się 12.01.2012 w Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny, oddziale Muzeum Śląska Opolskiego i siedzibie Działu Przyrody, przygotowana została w całości ze zbiorów własnych Muzeum. Zaprezentowano na niej bogaty zbiór konchiologiczny, którego historia tworzenia w Muzeum sięga początków XX wieku. Wyeksponowano m.in. zabytki z kolekcji poniemieckiej, muzealia pozyskane w latach 60. ubiegłego stulecia z wypraw naukowych po Morzu Czerwonym jachtem „Dar Opola”, okazy zebrane przez pracowników Działu Przyrody w czasie zagranicznych wojaży oraz muszle z dwóch współcześnie nabytych kolekcji prywatnych. Łącznie zaprezentowano ponad pół tysiąca muszli (284 pozycje inwentarzowe) należących do 153 gatunków mięczaków, żyjących w różnych morzach świata (m.in.: Morzu Czerwonym, Śródziemnym, Karaibskim, Oceanach – Spokojnym, Indyjskim, Atlantyckim) i reprezentujących trzy – ślimaki, małże oraz głowonogi – z ośmiu wyróżnianych przez malakologów gromad mięczaków. Pomysłodawcami oryginalnego tytułu wystawy, który okazał się bardzo skutecznym „wabikiem” na muzealną klientelę, a także autorami jej scenariusza, oprawy plastycznej i towarzyszących ekspozycji materiałów promocyjnych (zaproszenia, plakatu, katalogu, baneru wielkoformatowego) oraz zajęć edukacyjnych są Michał Wolny i Piotr Zabłocki – pracownicy Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego. Przesłaniem autorów ekspozycji było nie tylko ukazanie niezwykle różnorodnego świata mięczaków i ich fenomenalnych wytworów – muszli, ale również uświadomienie widzowi, jak bardzo otaczająca nas przyroda związana jest z historią i rozwojem naszego gatunku. Dlatego oprócz licznych ciekawostek dotyczących budowy i procesów tworzenia muszli oraz biologii i ekologii wybranych taksonów mięczaków na wystawie znalazły się również informacje o niebagatelnej roli, jaką zwierzęta te odegrały w dziejach ludzkości. Poruszono zagadnienia z takich dyscyplin naukowych jak chociażby: biologia, etnografia, historia, historia sztuki, archeologia, a nawet architektura. W ten sposób wystawa nabrała charakteru interdyscyplinarnego, a tytułowy „powód do dumy mięczaka” został dobitnie zaakcentowany. Zorganizowanie wystawy „I mięczak może mieć powód do dumy” okazało się strzałem w dziesiątkę. Nie przypuszczano, że ekspozycja muszli spotka się z tak ogromnym zainteresowaniem i przyniesie Muzeum, podobnie jak tytułowym mięczakom powód do dumy, zresztą nie jeden jak się okazało. Jej interesująca tematyka, nie mniej oryginalny i intrygujący tytuł, profesjonalny przekaz merytoryczny oraz atrakcyjna i spójna aranżacja plastyczna złożyły się na wielki sukces autorów i tym samym wiele powodów do dumy. Po pierwsze wystawa została dostrzeżona przez jury prestiżowego konkursu na wydarzenie muzealne roku „Sybilla 2012”, który organizowany jest przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wyróżnienie w postaci nominacji odebrano na uroczystej gali, która miała miejsce 17.05.2013 w Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Po drugie zorganizowanie ekspozycji i towarzyszących jej odczytów oraz zajęć edukacyjnych w znacznym stopniu przyczyniły się do zwiększenia frekwencji w naszym Muzeum, tak oddziale w Górze św. Anny, jak i placówce głównej w Opolu. W Muzeum Czynu Powstańczego w okresie trwania ekspozycji tj. 12.01.–31.12.2012 obejrzało ją 7814 osób, a 418 wysłuchało wykładu z opracowaną do wystawy prezentacją multimedialną. W Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, gdzie wystawa była prezentowana w okresie 07.02–30.09.2013 zwiedziło ją 12238 osób, 121 uczestniczyło w wykładach wygłoszonych w dniu wernisażu, a 725 wzięło udział w zajęciach warsztatowych, których pomysłodawcą i organizatorem był Dział Edukacji Muzealnej MŚO. Po trzecie zaprojektowany do wystawy katalog, pełen barwnych fotografii i zaskakujących informacji, okazał się doskonałą formą popularyzacji ekspozycji i zbiorów przyrodniczych Muzeum. Cały nakład, liczący pół tysiąca egzemplarzy sprzedał się jak przysłowiowe „ciepłe bułeczki”. Po czwarte chęć eksponowania wystawy wyraziły też inne placówki muzealne z regionu – Muzeum im. J. Dzierżona w Kluczborku (tu prezentowano ją od 09.10.2013 do 12.01.2014; frekwencja – 2333 osoby) i Muzeum w Praszce (15.01.–15.04.2014). I wreszcie piątym, a w zasadzie najważniejszym powodem do dumy, który przynosi największą radość i motywuje do kolejnych działań są liczne słowa uznania, jakie padły z ust gości odwiedzających ekspozycję.