D jak... czyli eksponatowego abecadła ciąg dalszy

dostojka latonia – motyl dzienny z rodziny rusałkowatych Nymphalidae, o rozpiętości skrzydeł 40-48 mm. Występuje w całej Polsce i wszędzie jest pospolity. Spotykany jest na rozmaitych terenach otwartych, przede wszystkim ugorach, murawach kserotermicznych, suchych łąkach, miedzach i wrzosowiskach. Gąsienice żyją na fiołku polnym Viola arvensis, początkowo żerują na kwiatach, a następnie na liściach. Przepoczwarczają się zwykle na roślinie żywicielskiej. Motyl pojawia się w dwóch lub trzech pokoleniach (drugie i trzecie nakładają się na siebie). Pierwsze latające osobniki można obserwować pod koniec kwietnia. Gatunek zimuje w stadium gąsienicy, czasem w stadium poczwarki.
Okaz został odłowiony 17.06.2007 w Kolonii Biskupskiej, gm. Olesno (leg. P. Zabłocki, M. Wolny; det. et prep. P. Zabłocki). 

dostojka latonia Issoria lathonia z wierzchu, fot. M. Wolny

dostojka latonia Issoria lathonia od spodu (widoczne charakterystyczne, duże plamki barwy perłowej), fot. M. Wolny

dyląż garbarz – chrząszcz z rodziny kózkowatych Cerambycidae. Zasięg gatunku obejmuje znaczną część Europy, prócz jej północnych krańców; ponadto występuje na Syberii, Kaukazie, w Azji Mniejszej, Syrii, Iranie i Afryce Północnej. W Polsce jest szeroko rozprzestrzeniony poza wyższymi terenami górskimi. Żyje w lasach liściastych i iglastych, spotykany jest także w parkach. Dorosłe chrząszcze pojawiają się w lipcu i sierpniu (w tym okresie przypada u nich rójka), aktywne są o zmroku. Wydają wtedy charakterystyczne i słyszalne dla nas dźwięki, które powstają w wyniku pocierania tylnych ud o pokrywy skrzydłowe (zjawisko strydulacji). Gatunek ten charakteryzuje się wyraźnym dymorfizmem płciowym, który wyrażony jest w wielkości ciała (samica jest nieznacznie większa od samca i bardziej krępa) oraz ilości i kształcie członów czułków (u samców czułki liczą 12 członów i są mocniej piłkowane; czułki samic są słabiej piłkowane i liczą 11 członów). Larwy, dorastające do 75 mm długości, żerują w drewnie chorych lub martwych drzew różnych gatunków (dąb, buk, wierzba, jesion, kasztanowiec, czereśnia, jodła, świerk, rzadziej sosna). Po zakończeniu rozwoju wnikają do gleby i budują kokony, w których się przepoczwarczają. Cykl rozwojowy trwa zwykle 2-3 lata, czasem może przedłużyć się nawet do 5.
Okazy zostały schwytane 12.07.2008 w Górze św. Anny, gm. Leśnica (leg., det. et prep. M. Wolny, P. Zabłocki). Znajdują się w gablocie entomologicznej ze zbiorem chrząszczy, zaewidencjonowanej pod nr MŚO/P/10792.

samica i samiec dyląża garbarza Prionus coriarius, fot. M. Wolny

derkacz – niewielki ptak z rodziny chruścieli Rallidae (dł. ciała ok. 24-30 cm, rozpiętość skrzydeł 40-50 cm, waga ok. 120-160 g). W Polsce jest nielicznym ptakiem lęgowym. Gniazduje w całym kraju, ale jego zasięg jest nierównomierny (częściej występuje na północy i wschodzie Polski). Środowiska lęgowe derkacza stanowią głównie podmokłe łąki i torfowiska, ponadto spotykany jest na turzycowiskach w dolinach rzecznych oraz na wilgotniejszych polach uprawnych, zwykle w łanach rzepaku i różnych zbóż. Jest gatunkiem wędrownym, zimującym w Afryce na południe od Sudanu. Prowadzi bardzo skryty tryb życia. Większość stwierdzeń gatunku odbywa się na podstawie usłyszenia jego charakterystycznego, donośnego i dwusylabowego głosu brzmiącego „kreks, kreks”, od którego pochodzi jego nazwa łacińska Crex crex. W kraju ptak ten objęty jest ochroną gatunkową.
Zaprezentowany preparat sylwetkowy derkacza o nr inw. MŚO/P/6582 pochodzi ze zbiorów poniemieckich (brak dokumentacji o miejscu i czasie pozyskania okazu).

derkacz Crex crex, fot. M. Wolny

dereń szwedzki – gatunek byliny z rodziny dereniowatych Cornaceae. Występuje na obszarze okołobiegunowym Europy i Azji, także na niewielu stanowiskach na północnych krańcach Ameryki Północnej. Rośnie na torfowiskach, bagnach i wrzosowiskach. Aktualnie w Polsce ma status gatunku wymarłego. Niegdyś w kraju występował na zaledwie dwóch stanowiskach – w lesie w okolicach Kołobrzegu oraz w lasach i na aluwiach Odry koło Szczecina Dąbie. W XX wieku miejsca te nie zostały odnalezione.
W zbiorach zielnikowych posiadamy okazy z historycznego stanowiska w Kołobrzegu (arkusz zielnikowy o nr inw. MŚO/P/2724), zebrane 02.07.1889 przez Grossego.

 

dereń szwedzki Cornus suecica - okazy z historycznego stanowiska w Kołobrzegu, fot. M. Wolny

fragment pędu z kwiatem derenia szwedzkiego, fot. M. Wolny