Od A do Z... czyli eksponatowe abecadło :-)

Wpadł nam do głowy pomysł całkiem nowy. Mamy nadzieję, że odlotowy.

Co jakiś czas będziemy prezentować eksponaty, których nazwy zaczynają się na kolejne litery alfabetu, a wierzcie nam, mamy co pokazać – blisko 12 tysięcy pozycji inwentarzowych, pod którymi zapisanych jest kilkadziesiąt tysięcy okazów, podzielonych na kolekcje tematyczne: botaniczną, zoologiczną, paleontologiczną i geologiczną. Dziś wyszukaliśmy dla Was w magazynie eksponaty na literę A, jak…

ametyst – kamień szlachetny, odmiana kwarcu krystalicznego o fioletowym zabarwieniu; swoją niezwykłą barwę zawdzięcza śladowym ilościom glinu i żelaza wbudowanym w dwutlenek krzemu, z którego jest zbudowany. Nazwa tego minerału pochodzi od greckiego słowa amethystos, co oznacza „trzeźwy”. Według wierzeń Greków, picie wina z kielichów ametystowych zabezpieczało przed upiciem się.

Okaz o numerze inw. MŚO/P/9903/574 stanowi część pokaźnego zbioru skał i minerałów z różnych zakątków świata, nabytego w 1969 r. od Tadeusza Maxa z Opola; kolekcja powstawała w latach 1935-1941.

ametyst, fot. M. Wolny

alka – ptak morski, gnieżdżący się na wybrzeżach Atlantyku od wschodnich wybrzeży Ameryki Pn., przez Grenlandię, Islandię, Irlandię, Wyspy Brytyjskie, Francję, południowe i wschodnie wybrzeża Morza Pn. i Norweskiego, aż po Półwysep Kolski na wschodzie. Związana jest całkowicie z morzem, na którym znajduje pożywienie (głównie ryby) i schronienie wśród skał. Poza sezonem lęgowym występuje wyłącznie na pełnym morzu. Na polskim wybrzeżu spotykana jest bardzo rzadko.

Preparat dermoplastyczny o numerze inw. MŚO/P/10873 został wykonany w Pracowni Preparowania Zwierząt w Przyszowicach; ptak utopił się w sieciach rybackich w Zatoce Gdańskiej i został przekazany w 2008 r. do Działu Przyrody MŚO przez Stację Ornitologiczną Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Gdańsku.

alka Alca torda, fot. M. Wolny

aldrowanda pęcherzykowata – gatunek rzadkiej byliny wodnej, należącej do roślin mięsożernych (drapieżnych). Odżywia się zooplanktonem (głównie rozwielitkami i oczlikami), czasem larwami komarów i młodym narybkiem. Mechanizm chwytający ofiarę stanowią ułożone w okółkach liście tworzące pułapki typu zatrzaskowego. W kraju podlega ścisłej ochronie gatunkowej; ponadto figuruje na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski z kategorią E (gatunek wymierający) oraz w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (kategoria CR – krytycznie zagrożona).

Jeden z czterech okazów z arkusza zielnikowego o numerze inw. MŚO/P/399; okazy zostały zebrane 16.07.1939 w Neuhammer/Nowa Kuźnia na Opolszczyźnie (najprawdopodobniej w Stawie Nowokuźnickim, który aktualnie objęty jest ochroną rezerwatową) przez K. Bialuchę – przyrodnika i pracownika naszego przedwojennego muzeum.

aldrowanda pęcherzykowata Aldrovanda vesiculosa, 
fot. M. Wolny

amonit z rodzaju Ceratites sp. – wymarły mięczak z gromady głowonogów; żył w triasie, około 250 mln lat temu.

Okaz z kolekcji poniemieckiej o numerze inw. MŚO/P/5134; brak danych o jego pochodzeniu; wpisany do inwentarza w 1962 r. 

amonit Ceratites sp., fot. M. Wolny