„PAPUGI ŚWIATA”

22.11.2007 – 30.04.2008

siedziba Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego
– Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny

Scenariusz, aranżacja plastyczna i opracowanie graficzne wystawy: 
Piotr Zabłocki, Michał Wolny

Wystawa ze zbiorów 
Bogdana Kiesia (86 okazów z 70 gatunków)
Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego (17 gatunków)

Wystawa czasowa „Papugi Świata” była pierwszą ekspozycją przyrodniczą, zrealizowaną po reaktywacji Działu Przyrody. Pomysł zorganizowania wystawy pojawił się po obejrzeniu kolekcji dermoplastów papug, należącej do Bogdana Kiesia, współpracującego z Działem Przyrody preparatora. Zbiór 86 eksponatów z 70 gatunków papug ze wszystkich krain zoogeograficznych, w których występują papugi wywarł na nas ogromne wrażenie. Otrzymaliśmy ofertę nieodpłatnego użyczenia eksponatów w zamian za opracowanie naukowe zbioru. Kolejnym krokiem było wypożyczenie na wystawę niewielu, bo 17, ale za to niezwykle cennych i rzadkich okazów papug z Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego. Tym oto sposobem mogliśmy pochwalić się ekspozycją składającą się ze 103 okazów papug z 87 gatunków, co uczyniło ją największym udostępnionym dla publiczności zbiorem tej grupy ptaków w Polsce. Na wystawie oprócz gatunków pospolitych znalazły się takie rzadkości jak: kea Nestor notabilis – jedyny mięsożerny gatunek papugi, nielotna i prowadząca nocny tryb życia kakapo Strigops habroptilus, nocująca w pozycji głową w dół zwisogłówka koroniasta Loriculus galgulus oraz niezwykle wyglądająca sępica Psittrichas fulgidus. Eksponaty opatrzono etykietami z nazwami gatunkowymi oraz mapami z zasięgiem występowania poszczególnych gatunków. Przygotowane do wystawy postery informowały o ciekawostkach ze świata papug, m.in.: o największych i najmniejszych gatunkach, ubarwieniu, zwyczajach pokarmowych i rozrodczych, trybie życia, inteligencji i długowieczności. Barwność papug postanowiono wykorzystać przede wszystkim dla zwrócenia uwagi na problem handlu zagrożonymi gatunkami zwierząt egzotycznych, dlatego też podczas realizacji wystawy nawiązano współpracę z WWF Polska (World Wildlife Fund). Fundacja ta w ramach projektu walki z nielegalnym handlem egzotycznymi zwierzętami prowadziła w niektórych miastach Polski zajęcia edukacyjne w tym zakresie, niestety nie na Opolszczyźnie. Zaprojektowana przez nas prelekcja multimedialna „Pozwólmy zwierzętom żyć tam, gdzie się urodziły” doskonale wypełniła tę lukę w edukacji młodzieży szkolnej w naszym regionie.

Na świecie występują 353 gatunki papug. Ocenia się, że większość z nich narażona jest na wyginięcie z różnych przyczyn, najczęściej pochodzenia antropogenicznego. Jednym z nich jest fragmentacja i degradacja środowiska. Niszczenie siedlisk prowadzi do ograniczenia bazy pokarmowej i miejsc lęgowych dzikich populacji papug. Drugim równie groźnym zjawiskiem jest odłów ptaków ze środowiska naturalnego i nielegalny handel. Dzieje się tak ze względu na ogromne zainteresowanie hodowców ptakami o tak atrakcyjnym wyglądzie i towarzyskim usposobieniu. Do innych zagrożeń należy zabijanie papug dla piór i mięsa, a także wprowadzanie do ich środowiska obcych gatunków zwierząt, jak koty, szczury czy węże. Najbardziej wrażliwe na te wszystkie rodzaje zagrożeń są gatunki o ograniczonym zasięgu, endemiczne, o niskiej liczebności, a w szczególności gatunki wyspowe. W celu ochrony ponad 30 tys. gatunków roślin i zwierząt w 1973 roku powołano Konwencję o Międzynarodowym Handlu Zagrożonymi Gatunkami Dzikiej Fauny i Flory (CITES), mającą monitorować i ograniczać przemyt i handel. Do chwili obecnej Konwencję Waszyngtońską podpisało ponad 160 państw (Polska ratyfikowała ją w 1989 roku). W poszczególnych załącznikach konwencji zawarte są listy gatunków według stopnia zagrożenia. W I załączniku znajduje się 47 najbardziej zagrożonych gatunków papug, zdecydowana większość (302) znajduje się w załączniku II, jeden w III, a tylko trzy nie objęte są konwencją (papużka falista Melopsittacus undulatus, nierozłączka czerwonoczelna Agapornis roseicollis i nimfa Nymphicus holandicus). Konsekwencją wprowadzenia Konwencji Waszyngtońskiej oraz przyjęcia przepisów Unii Europejskiej w zakresie ochrony rzadkich gatunków jest konieczność posiadania dokumentów poświadczających legalne pochodzenie okazów, które wymagane są podczas ich hodowli, kupna-sprzedaży czy przewozu przez granice kraju. Uregulowania te dotyczą nie tylko żywych okazów ale również ich części w postaci: wyprawionych skór, odzieży, ozdób i pamiątek z nich wykonanych, o czym należy bezwzględnie pamiętać podczas egzotycznych podróży.

Wystawę obejrzało 3114 osób, w tym 1682 wysłuchały wykładu na temat handlu zagrożonymi gatunkami zwierząt. Naszym zdaniem pomysł zorganizowania takiej wystawy doskonale sprawdził się w regionie, w którym nie tylko hodowla gołębi ale i ptaków egzotycznych ma długie tradycje.

plakat

ulotka informacyjna

ulotka informacyjna

fragment ekspozycji

fragment ekspozycji

fragment ekspozycji