KAMASUTRA według ważek, cz. I. Jak „to robią” tężnice wytworne Ischnura elegans?

fot. M. Wolny

Rozmnażanie u ważek jest procesem wielce skomplikowanym i ciekawym. Akt płciowy zasługuje na skojarzenie z KAMASUTRĄ za sprawą wymyślnych pozycji „miłosnych”, będących konsekwencją wyjątkowej w świecie zwierząt budowy narządów rozrodczych. Samce ważek posiadają bowiem dwa narządy rozrodcze: pierwotny narząd płciowy znajdujący się na spodniej końcowej części odwłoka (między ósmym a dziewiątym segmentem) oraz wtórny narząd płciowy znajdujący się na spodniej części drugiego segmentu odwłoka. Pierwszy produkuje nasienie, które to przenoszone jest przez samca do drugiego – pełniącego rolę aparatu kopulacyjnego. Zanim jednak dojdzie do kopulacji samiec musi pochwycić samicę (najczęściej w locie) i utworzyć z nią tzw. tandem rozrodczy. U wszystkich ważek równoskrzydłych Zygoptera, do których zaliczają się także tężnice, samiec chwyta samicę przydatkami analnymi – specjalnymi wyrostkami umieszczonymi na końcu odwłoka – za odpowiednio ukształtowane przedplecze (górną część tułowia tuż za głową). Obie te struktury są specyficzne gatunkowo i dopasowane budową jak klucz do zamka. Następnie samiec zbliża swój pierwotny narząd płciowy do wtórnego i umieszcza w nim nasienie, trwa to kilka sekund. Dopiero wtedy może dojść do właściwego aktu płciowego. A jak „to robią” tężnice podglądaliśmy wczoraj w terenie. Tylko nie próbujecie naśladować tego w domu, bo grozi to trwałym kalectwem…;-).

samiec tężnicy wytwornej (A - przydatki analne, B - pierwotny narząd płciowy, C - wtórny narząd płciowy), fot. M. Wolny

koniec odwłoka samca z zaznaczonymi przydatkami analnymi, fot. M. Wolny

samica tężnicy wytwornej (A - przedplecze, B - narządy płciowe), fot. M. Wolny

para tężnic wytwornych w tandemie podczas miłosnego uniesienia (samiec na górze, samica na dole), fot. M. Wolny

samica chwytana jest przydatkami analnymi przez samca za przedplecze, fot. M. Wolny

samica podgina odwłok kierując otwór płciowy w miejsce wtórnego narządu płciowego samca i pobiera nasienie (na zdjęciu widoczny samiec i koniec odwłoka samicy), fot. M. Wolny