Rozpoznawanie wieku myszołowa zwyczajnego Buteo buteo – część II (ptaki w upierzeniu immaturalnym – w drugim kalendarzowym roku życia jesienią i wiosną trzeciego kalendarzowego roku życia)

W jednym z poprzednich postów pisaliśmy o upierzeniu juwenalnym (młodocianym) myszołowa zwyczajnego (zobacz tutaj: Rozpoznawanie wieku myszołowa zwyczajnego Buteo buteo – część I (ptaki w upierzeniu juwenalnym - w pierwszym kalendarzowym i wiosną drugiego kalendarzowego roku życia)), dziś prezentujemy fotografie osobników, które wymieniły część piór juwenalnych, w wyniku pierwszego częściowego pierzenia, na pióra typu adulturalnego – dorosłego. Inspiracją do tego postu, było nie tylko to, że ptaki w szatach przejściowych są ciekawsze w oznaczaniu niż osobniki w pełnym upierzeniu juwenalnym lub dorosłym, ale także fakt, że udało nam się dwukrotnie schwytać dwa osobniki tego gatunku i udokumentować ich upierzenie – najpierw juwenalne, a potem z wymienioną częścią piór na adulturalne – co dało nam rzadką możliwość prześledzenia jak zmienia się wzór na piórach tego samego osobnika w zależności od szaty.

Upierzenie niedojrzałe – immaturalne (w drugim kalendarzowym roku życia jesienią lub wiosną trzeciego kalendarzowego roku życia). Jest to szata mieszana (immaturalna) piór upierzenia młodocianego (juwenalnego) i dorosłego (adulturalnego) uzyskiwana w wyniku pierzenia, które ma miejsce w drugim kalendarzowym roku życia. Wymiana lotek w tym pierzeniu rozpoczyna się zwykle wcześniej niż u ptaków dorosłych, bo od (marca) kwietnia/maja i trwa do września drugiego kalendarzowego roku życia. Po tym pierzeniu (jesienią drugiego i wiosną trzeciego kalendarzowego roku życia) większość ptaków ma już wymienioną większość pokryw ciała i skrzydeł, sterówki i zmienną liczbę lotek. W obrębie lotek pierwszorzędowych zwykle wymienione są wewnętrzne pióra, a zewnętrzne pozostają juwenalne – zwykle dwa, trzy, ale może być ich nawet pięć. W obrębie lotek drugorzędowych także może być wymieniona zmienna liczba lotek – zwykle pozostaje kilka niewymienionych juwenalnych piór (od jednego do nawet ośmiu). Ulegają one wymianie z kilku centrów, więc pióra obu typów – juwenalnego i adulturalnego są naprzemiennie ułożone – co widoczne jest na zamieszczonych poniżej zdjęciach. Numerację pozostawionych juwenalnych lotek oraz ich łączną liczbę (w nawiasie) u ptaków przez nas schwytanych zestawiliśmy w poniższej tabeli. Zwykle osobniki w tym wieku mają także pozostawione pojedyncze juwenalne (często odpowiadające lotkom) pokrywy pierwszorzędowe, duże pokrywy skrzydłowe oraz pióra skrzydełka i pojedyncze pióra pokrywowe ciała. Bardzo zaawansowane w pierzeniu osobniki mogą mieć tylko jedną nieprzepierzoną lotkę pierwszorzędową (najbardziej zewnętrzną). Ponoć może być i tak, że wszystkie juwenalne pióra zostają przepierzone – oznaczenie takich ptaków może być dokonane na podstawie  jasnej jeszcze tęczówki oka oraz wzorze na piórach pierwszej szaty dorosłego typu (adulturalnych), który może mieć nieco pośredni charakter między juwenalnym a adulturalnym. Pióra spodu ciała i pokryw podskrzydłowych mają bardziej prążkowany wzór (juwenalne pióra mają plamki o kształcie podłużnych grotów lub wydłużonych serduszek). Lotki i sterówki mają szerokie ciemne pręgi przedkońcowe i zwykle drobniejsze i gęściejsze prążkowanie na chorągiewkach. Pióra adulturalne są też dłuższe i szersze niż pióra pierwszej szaty – wystają więc zwykle ponad krawędź skrzydła. Mają także bardziej zaokrąglone końce, juwenalne lotki ze względu na spłowienie i wytarcie są znacznie jaśniejsze i bardziej zaostrzone ze zniszczonymi końcami. Opisane tutaj myszołowy jesienią (do 31 grudnia) oznaczmy jako ptaki w drugim kalendarzowym roku życia, a wiosną (od 1 stycznia) jako ptaki w trzecim kalendarzowym roku życia.

Tabela. Numeracja i liczba (w nawiasie) niewymienionych lotek juwenalnego typu w obu skrzydłach myszołowów stwierdzona u schwytanych lub znalezionych martwych wiosną trzeciego kalendarzowego roku życia. 

The numbering and number (in parentheses) juvenile remiges of Common Buzzards found in captured or found dead birds in the spring of the third calendar year of life.

lewe skrzydło left wing		prawe skrzydło right wing
lotki pierwszorzędowe (numeracja od wewnętrznej) primaries (descendent numbering, feathers counted from inside and out)	lotki drugorzędowe (numeracja od zewnętrznej) secondaries (ascendent numbering, feathers counted from outside and in)	lotki drugorzędowe (numeracja od zewnętrznej) secondaries (ascendent numbering, feathers counted from outside and in)	lotki pierwszorzędowe (numeracja od wewnętrznej) primaries (descendent numbering, feathers counted from inside and out)
DA 14001 (14.01.2001) Wrocław
7-10 (4)	3-4, 8-10 (5)	3-4, 8-10 (5)	6-10 (5)
DA 14003 (16.02.2001) Wrocław
7-10 (4)	3-4, 7-9 (5)	2-4, 7-10 (7)	7-10 (4)
DA 14009 (01.01.2002) Wrocław
8-10 (3)	3-4, 8-9 (4)	3-4, 8-9 (4)	8-10 (3)
DA 23824 (09.01.2013) Góra św. Anny
9-10 (2)	4 (1)	4 (1)	8-10 (3)
DA 14078 (16.01.2013) Góra św. Anny
9-10 (2)	4, 8-9 (3)	4, 9 (2)	10 (1)
DA 23826 (30.01.2013) Góra św. Anny
8-10 (3)	2-4, 7-10 (7)	2-4, 7-10 (7)	9-10 (2)
DA 23822 (16.02.2010) Góra św. Anny
9-10 (2)	4-9 (6)	8 (1)	9-10 (2)
MŚO/DP/10886 (marzec)
9-10 (2)	– (0)	– (0)	9-10 (2)
MŚO/DP/11459 (marzec)
8-10 (3)	4, 9 (2)	4 (1)	8-10 (3)

(DA 14078, 16.01.2013, Góra św Anny) ten osobnik nadal ma jasną tęczówkę, większość piór wierzchu ciała jest wymieniona na dorosłego typu, pozostały: pojedyncze juwenalne lotki drugorzędowe (trzy) i pierwszorzędowe (dwie zewnętrzne) oraz odpowiadające im pokrywy pierwszorzędowe i jedna duża pokrywa - wyraźnie jaśniejsze z powodu spłowienia

różnice między juwenalnymi a adulturalnymi lotkami widać szczególnie na spodniej stronie skrzydła; czwarta, ósma i dziewiąta lotka drugorzędowa są jaśniejsze, krótsze i mają mniejszy pasek przedkońcowy; dziewiąta i dziesiąta lotka pierwszorzędowa są jaśniejsze i mają bardziej zaostrzone końce; mimo, że pióra ciała są wymienione na dorosłego typu, to niektóre mają jeszcze rysunek bardziej w kształcie podłużnych serduszek niż prążków (typowych dla dorosłej szaty)

wszystkie sterówki tego osobnika są dorosłego typu, przedkońcowy pasek jest wyraźnie szerszy od pozostałych; jak wyglądał ten osobnik w pełnym juwenalnym upierzeniu rok wcześniej można zobaczyć tutaj: Rozpoznawanie...)

(DA 23824, 09.01.2013, Góra św. Anny) tęczówka tego osobnika także jest jeszcze jasna, większość pokryw wierzchu ciała jest przepierzona na dorosłego typu, juwenalne pozostały jedynie: jedna lotka drugorzędowa, dwie pierwszorzędowe, oraz odpowiadające im pokrywy pierwszorzędowe

od spodu skrzydła wyraźnie widać juwenalną czwartą lotkę drugorzędową oraz dziewiątą i dziesiątą lotkę pierwszorzędową; niektóre pióra pokrywowe mają jeszcze nieco bardziej podłużny wzór niż typowo dorosły o charakterze prążkowania

mimo, że przepierzone - sterówki tego osobnika nie mają typowo szerokiego paska przedkońcowego, ma on bardziej charakter przejściowy między upierzeniem juwenalnym a adulturalnym;
jak wyglądał ten osobnik w pełnym juwenalnym upierzeniu rok wcześniej można zobaczyć tutaj: Rozpoznawanie...)

(DA 23826, 30.01.2013, Góra św. Anny) ten osobnik ma więcej niż poprzednie ptaki nieprzepierzonych piór juwenalnego typu, pozostały niewymienione: siedem lotek drugorzędowych i trzy pierwszorzędowe, odpowiadające im pokrywy pierwszorzędowe i duże pokrywy oraz najmniejsze pióro skrzydełka; oko także jest jasne

wzór na pokrywach podskrzydłowych i piersi ma typowo prążkowany charakter; druga do czwartej oraz siódma do dziesiątej lotki drugorzędowe, a także ósma do dziesiątej lotki pierwszorzędowe są nieprzepierzone - juwenalnego typu; widać tu wyraźnie, że pióra te są krótsze i bardziej spłowiałe niż nowe - przepierzone, które mają dużo szerszy pas przedkońcowy oraz drobniejsze prążkowanie

sterówki tego osobnika mają wyraźnie zaznaczony szeroki pas przedkońcowy