sobota, 5 kwietnia 2014

Pomyślna ochrona lęgów błotniaka łąkowego Circus pygargus w uprawach firmy TOP FARMS – wspomnienia z sezonu 2013

błotniak łąkowy - samiec, fot. P. Zabłocki
Od 2006 roku zajmujemy się czynną ochroną lęgów błotniaka łąkowego Circus pygargus na Śląsku. Działania ochroniarskie i badania nad tym gatunkiem w całej Polsce prowadzi Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”, z którym ściśle współpracujemy. Błotniak łąkowy jest rzadkim chronionym ptakiem drapieżnym, który lęgnie się na ziemi. Dawniej gniazdował na łąkach, turzycowiskach i innych terenach podmokłych. Od lat 90. XX wieku z powodu przekształceń i degradacji naturalnych siedlisk zaczął gniazdować w uprawach zbóż. Obecnie w niektórych regionach Polski, w tym także na Śląsku, 100% gniazd zakładanych jest w zbożach (najczęściej jęczmieniu, pszenicy i pszenżycie), rzepaku i nieco rzadziej w lucernie. I w tym tkwi właśnie największe zagrożenia dla tego gatunku. Jeżeli wiosna jest wczesna, a uprawy zaawansowane gdy ptaki przylecą z zimowisk w Afryce Środkowej, pisklęta mogą być zbyt małe aby opuścić gniazda przed żniwami – wtedy konieczna jest interwencja. Dlatego w maju i czerwcu jeździmy w znane nam lęgowiska tego gatunku i poszukujemy gniazd. Gdy zlokalizujemy lęg, musimy uzyskać zgodę właściciela pola na ustawienie ogrodzenia. Siatki zabezpieczają gniazdo przed lisami, wałęsającymi się psami i kotami, ale przede wszystkim uniemożliwiają odejście nielatającym jeszcze pisklętom poza gniazdo w trakcie żniw i dostanie się pod maszyny rolnicze. W ubiegłym sezonie tylko w woj. opolskim udało nam się w ten sposób ogrodzić 7 lęgów tego gatunku, przy okazji zaobrączkowaliśmy 20 piskląt i 24 ptaki dorosłe, które znakowane były standardowymi obrączkami Stacji Ornitologicznej Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Gdańsku oraz obrączkami kolorowymi, które można odczytać przez lornetkę lub lunetę. Najmilej z zeszłego sezonu wspominamy ochronę gniazd błotniaka łąkowego zlokalizowanych w uprawach pszenicy należących do firmy TOP FARMS z Głubczyc. Dzięki uprzejmości i dbałości o ekologię prezesów firmy, dostaliśmy zgodę na ustawienie ogrodzeń wokół gniazd – a było ich na jednym polu aż trzy – bowiem gatunek ten gnieździ się często w semikoloniach. Tak więc poniżej możemy pochwalić się fotorelacją z udanej ochrony tychże lęgów, a prezesom firmy jeszcze raz serdecznie dziękujemy za umożliwienie nam prowadzenia prac terenowych na swoich gruntach. Więcej o gatunku i jego ochronie można znaleźć na stronie Ochrona błotniaka łąkowego Circus pygargus w Polsce, w całości poświęconej ochronie i badaniom tego gatunku prowadzonym od 2005 roku przez Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”.

w pierwszym ze zlokalizowanych w czerwcu gniazd 2 lipca zastaliśmy trzy puchate pisklęta, widać dużą różnicę w wielkości poszczególnych piskląt ponieważ klują się tak jak były składane jaja czyli co dwa dni, fot. P. Zabłocki
w trzecim ze znalezionych gniazd były tylko dwa pisklęta i były one najmłodsze ze wszystkich, martwiliśmy się trochę czy zdążą opuścić gniazdo przed żniwami, fot. P. Zabłocki
drugie w kolejności znalezienia gniazdo zawierało ku naszej uciesze cztery pisklęta, które były najstarsze z tych trzech gniazd, fot. P. Zabłocki
tak widzą swoje pociechy przelatujący nad polem rodzice, fot. P. Zabłocki
siatki do grodzenia gniazd są duże i ciężkie, więc transportujemy je przyczepką (a w koszyku w bagażniku prowiant na całodzienną wyprawę...;-), fot. M. Wolny
transport ogrodzeń do gniazd nie jest prostą sprawą... aby nie podeptać zboża przenosimy je śladami ciągników robiących opryski, fot. P. Zabłocki
ustawienie ogrodzenia z gotowych elementów nie zajmuje dużo czasu, dzięki czemu rodzice i pisklęta nie są długo niepokojone, pośrodku ogrodzenia widać gniazdo, fot. P. Zabłocki
co zaskakujące tak widoczne z daleka ogrodzenie prawie natychmiast akceptowane jest przez ptaki dorosłe, które po naszym oddaleniu się wracają do codziennych obowiązków - karmienia piskląt i ich ochrony, fot. M. Wolny
młode w pozycji obronnej odwracają się na plecy i wystawiają szpony gotowe do ataku intruza; na zdjęciu widać założone obrączki - na lewej nodze metalowa, na prawej plastikowa w kolorze pomarańczowym z czarnym kodem literowo-cyfrowym, fot. M. Wolny
zwykle staramy się odłowić do obrączkowania także ptaki dorosłe, tym razem mieliśmy wielkie szczęście, bo udało nam się złapać rodziców piskląt ze wszystkich trzech gniazd; samice tego gatunku z wierzchu są brązowe i mają białe pokrywy nadogonowe, fot. P. Zabłocki
spód mają jaśniejszy z podłużnymi rdzawymi plamkami; na skrzydłach znajdują się ciemne pasy, najwyraźniejszy u tego gatunku jest środkowy pas na lotkach drugorzędowych, fot. P. Zabłocki
sterówki samic mają szerokie brązowordzawe pasy, fot. P. Zabłocki
dorosła samica ma żółte oko na jasnym tle oraz ciemniejszą plamę uszną, fot. P. Zabłocki
dorosłe samce błotniaków znacznie różnią się od samic ubarwieniem, u tego gatunku są srebrzystopopielate z wierzchu z czarnymi końcami skrzydeł i czarnym pasem u nasady lotek drugorzędowych, fot. P. Zabłocki
od spodu najdłuższe lotki pierwszorzędowe są czarne, na drugorzędowych znajdują się dwa czarne pasy, pokrywy podskrzydłowe są rdzawo plamkowane, fot. P. Zabłocki
środkowe sterówki samca są popielate, zewnętrzne są jaśniejsze i mają rdzawe prążki, fot. P. Zabłocki
głowa samca jest popielata, a oczy są cytrynowożółte, fot. P. Zabłocki
23 lipca pisklęta w dwóch gniazdach są już wyrośnięte i gotowe do ich opuszczenia, fot. M. Wolny
ćwiczący skrzydła młody samiec, który w pierwszym roku nie różni się upierzeniem od samic, próbuje siadać na wierzchołkach zbóż, fot. M. Wolny
na taki widok czekamy od początku sezonu - pisklę, które szczęśliwie opuściło gniazdo... w powietrzu radzi sobie już całkiem dobrze, fot. M. Wolny

46 komentarzy:

  1. Piękny ptak. W mojej okolicy są tylko myszołowy i krogólce:) Pozdrawim i zapraszam do mnie:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Myszołowy i krogulce też bardzo lubimy :-).
      Pozdrawiamy

      Usuń
  2. Słuszna inicjatywa. Brawo!

    OdpowiedzUsuń
  3. Kolejny interesujący post.

    OdpowiedzUsuń
  4. Wonderful effort to protect these birds.

    Cheers - Stewart M - Melbourne

    OdpowiedzUsuń
  5. Świetna sprawa z tą ochroną ; chwała WAM za to !!! To piękne ptaki . Młode błotniaczki w tych gniazdach wyglądają jak takie białe, bezbronne puchatki.

    OdpowiedzUsuń
  6. Amazing,It's a big well done,a great way in protecting these birds.
    Keep up the good work.
    John.

    OdpowiedzUsuń
  7. Wspaniała inicjatywa . Jesteście rewelacyjni ! Pełna profeska. Jeszcze tylko ,żeby wszyscy rolnicy tak do tej sprawy ochrony podchodzili ( bo chyba z tym bywa różnie ). Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Z rolnikami bywa różnie - jeden od razu się zgadza na postawienie ogrodzenia, inny nie... Zwykle dopiero po dłuższych rozmowach, prośbach i tłumaczeniach, że ptak jest niezwykle rzadki i bardzo pożyteczny, bo zjada na polach różne gryzonie. Z doświadczenia wiemy, że rolnik, który ma małe poletko zgadza się od razu, a właściciele wielohektarowych pół zwykle mają jakieś "ale"... Hm, ciekawe dlaczego?
      Pozdrawiamy

      Usuń
  8. Świetna robota, zarówno opieka nad błotniakami, jak i tekst o niej.

    OdpowiedzUsuń
  9. Świetny post i bardzo szlachetna inicjatywa ochrony ptaków !
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzięki Elu! Taki piękny, rzadki i pożyteczny ptak (zjada na polach mnóstwo gryzoni), jak błotniak łąkowy zasługuje na ochronę! No tak, tylko my chronimy prawem wiele gatunków ptaków w Polsce, jak np. błotniaka łąkowego (chronimy jego lęgi na polach w trakcie żniw), a później ptaki przelatujące na zimowiska do Afryki zostaną odstrzelone w Europie Południowej (np. na Malcie, Cyprze), bo ktoś ma taki kaprys i lubi sobie do ptaków postrzelać. Nie tylko bociany giną w Libanie - strzela się do różnych gatunków ptaków i to masowo. Zresztą nie tylko się strzela :-(. Na Cyprze łapie się nawet najdrobniejsze ptaki migrujące np. pierwiosnki i piecuszki, a sposobem na ich schwytanie jest smarowanie gałęzi drzew i krzewów różnymi klejami, do których ptaki się przylepiają... no a potem trafiają na stoły renomowanych restauracji, a klienci za dania z nich przyrządzone płacą grube pieniądze. Płakać się chce...
      Pozdrawiamy

      Usuń
  10. Congratulations to you and the team for such a wonderful job in protecting these fabulous birds. Thanks also to the landowners for their cooperation with this project.

    I've also learned something from this post (Montagues nest on the ground in crops), so many thanks for that also.

    The photos are excellent!

    Keep up the good work!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Hi Richard! It is not easy for us to work with the farmers, but this time it worked. We are glad that you learned something new from our post.
      Greetings :-)

      Usuń
  11. Super! co za wspaniały blog jest o ochronie Becher tego potężnego i pięknego drapieżnika. Z podziwem czytam to i myślę, że to fantasta sich co zrobić, aby chronić :-)
    Taipans!

    Pozdrowienia, Helma

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Welkom bij Helma! Dit is de link naar de pagina voor de Grauwekiekendief in Nederland:
      http://werkgroepgrauwekiekendief.nl/

      Usuń
    2. Mam ten sam link, zapisany w ulubionych i Twój blog jest również w mojej liście na blogu :-)

      Usuń
  12. Brawo i jeszcze raz brawo panowie. Najważniejsze ,aby chronić naszą piękną polską przyrodę . Wy to robicie rewelacyjnie. Blog super ciekawy.

    OdpowiedzUsuń
  13. Jakie piękne te błotniaki, a jakie ciekawe pisklaki... Ciekawe czy w tym roku wrócą ....

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mamy nadzieję, że wrócą :-).
      Pięknego tygodnia życzymy!

      Usuń
  14. It's great work that yiu are doing, I was fortunate to see Montagu's Harrier in Ethiopia on its wintering grounds, It's a magnificent species.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. It's true - it's a magnificent species of bird!
      Have a nice day, David!

      Usuń
  15. W mojej okolicy było sporo błotniaków stawowych. Niestety, już coraz rzadziej się pojawiają. Rozwój strefy ekonomicznej i przemysłu skutecznie przesunęły "linię występowania" tego ptaka.
    Dawniej widywałem po 2-3 pary w okolicy jednego stawu, a teraz pomimo utworzenia obszaru Natura 2000 widuję coraz mniej tych ptaków. A wielka szkoda.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Błotniaka stawowego też bardzo lubimy i od czasu do czasu obrączkujemy jego pisklęta, kilka razy udało nam się też złapać ptaki dorosłe - pewnie kiedyś pokażemy fotki na blogu... ;-)

      Usuń
    2. Oj czekam :)
      Ja poluję na Bielika którego ostatnio mamy dwie pary i na Orlika Krzykliwego, który jest u nas czasem widywany. Miałem tez kiedyś miłe spotkanie z Puszczykiem Uralskim, co potwierdza fakt, że zalatuje w rejony Puszczy Sandomierskiej :)

      Usuń
    3. Z bielikami nie jest tak źle, co nie znaczy, że łatwo im zrobić zdjęcie... Orlika krzykliwego i puszczyka uralskiego, to szczerze Ci zazdrościmy. Pierwszego u nas jak na lekarstwo, a tego drugiego ni hu hu :-)

      Usuń
  16. Great photo's....super that the farmers want to work with you!!
    nice pictures!!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Thanks Nieske!
      Not all farmers want to cooperate with us :-(
      Greetings

      Usuń
  17. Superb view of the Harriers, photos at there best.

    OdpowiedzUsuń
  18. Hi! Thank you for your visit!:) Your blog is extreemly interesting, with excellent photos and interesting commentries. I also didn't know that the Montagu's Harrier nested on the ground. Congratulations to you and your co- workers for your so worth while, and successful efforts in protecting these wonderful birds.
    Well done!
    Cheers. :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Thank you for your visit and words of appreciation.
      Have a nice day! Greetings

      Usuń
  19. That is wonderful conservation work that you all do Dzial. Congratulations to your team and to the farmers who cooperate with you. Super photos.

    OdpowiedzUsuń
  20. Świetna robota! Podziwiam!
    Pozdro
    Miki

    OdpowiedzUsuń
  21. Niesamowite ,podziwiam Was kawał dobrej roboty Panowie.

    OdpowiedzUsuń
  22. Faktycznie bardzo ciekawie napisane. Czekam na więcej.

    OdpowiedzUsuń
  23. Ciekawe zdjęcia oraz przeogromna ilość informacji :)) https://agat-group.pl/

    OdpowiedzUsuń