Rozpoznawanie wieku myszołowa zwyczajnego Buteo buteo – część I (ptaki w upierzeniu juwenalnym – w pierwszym kalendarzowym i wiosną drugiego kalendarzowego roku życia)

Myszołów zwyczajny Buteo buteo to jeden z najpospolitszych ptaków z rodziny jastrzębiowatych Accipitridae występujących w naszym kraju. Jest także gatunkiem o bardzo dużym polimorfizmie ubarwienia. Choć większość osobników jest do siebie podobna i typowo ubarwiona, to zdarzają się u tego gatunku osobniki od bardzo jasnych (a nawet prawie całkiem białych) do ciemnobrązowych, przez wszystkie możliwe formy pośrednie. Zdarzają się także osobniki z różnym udziałem rdzawej barwy w upierzeniu. To zróżnicowanie ubarwienia w połączeniu z odmiennymi szatami ptaków młodocianych, niedojrzałych i dorosłych powoduje, że jest to bardzo ciekawy i ekscytujący w rozpoznawaniu gatunek ptaka. Podczas oznaczania wieku myszołowa osobniki możemy zaklasyfikować do dwóch głównych klas wiekowych: młodocianych (juwenalnych) i dorosłych (adulturalnych). Możemy także wyróżnić osobniki w upierzeniu niedojrzałym (immaturalnym) – u tego gatunku będącym mieszanką upierzenia juwenalnego i adulturalnego. Dziś zaprezentujemy kilka osobników noszących upierzenie młodociane, ale już wkrótce opublikujemy posty ze zdjęciami ptaków w upierzeniu niedojrzałym i dorosłym. 

Upierzenie młodociane – juwenalne (w pierwszym kalendarzowy roku życia lub wiosną drugiego kalendarzowego roku życia). Ptaki mają jasną tęczówkę oka kontrastującą z czarną źrenicą, jasne (żółtawe lub białawe) zakończenia piór wierzchu ciała, zwłaszcza na skrzydłach, na których tworzą pasy wzdłuż końców dużych pokryw i pokryw pierwszorzędowych. Na sterówkach brak szerokiego ciemnego pasa przedkońcowego występującego na piórach typu dorosłego. Lotki drugorzędowe od spodu mają zwykle mniejszą ilość stosunkowo szerszych pasów, a pas przedkońcowy jest węższy i nie tak wyraźnie zaznaczony, jak na piórach typu dorosłego. Pióra spodu ciała i pokryw podskrzydłowych mają raczej wzór podłużnego strychowania niż prążkowania, najczęściej kształtu kropli lub serca. Osobniki w upierzeniu juwenalnym jesienią do 31 grudnia oznaczamy jako ptaki w pierwszym kalendarzowym roku życia, od 1 stycznia osobniki te oznaczamy jako ptaki w drugim kalendarzowym roku życia. Późną wiosną jasne końce piór mogą być spłowiałe i wytarte - w najbardziej eksponowanych partiach upierzenia narażonych na działanie słońca i wytarcie tworzą się wtedy jaśniejsze plamy wynikające ze znoszenia, a nie z różnych generacji piór. Rozjaśnienia takie znajdują się najczęściej w obrębie zewnętrznych średnich pokryw skrzydłowych, średnich i mniejszych barkówek, lotek trzeciorzędowych, nasady środkowych sterówek oraz wierzchu głowy i karku. Upierzenie juwenalne noszone jest przez ptaki od uzyskania zdolności do lotu do pierwszego pierzenia, które ma miejsce od (marca) kwietnia/maja do września drugiego kalendarzowego roku życia. Podczas tego pierzenia ptaki mogą pozostawiać, zmienną u poszczególnych osobników liczbę nieprzepierzonych piór typu juwenalnego, które wymieniane są w pierwszej kolejności w trakcie kolejnego pierzenia w trzecim kalendarzowym roku życia, ale o tym w następnej części...

(DA14067, 24.10.2006, Wrocław), dość ciemny osobnik, jasna tęczówka, całe upierzenie jednej generacji świeże - juwenalne, jasno zakończone pokrywy skrzydłowe i sterówki

brak wyraźnego szerokiego przedkońcowego pasa na lotkach i sterówkach, strychowanie na piórach pokrywowych ciała i pokrywach skrzydłowych, plamki o kształcie sercowatym

brak wyraźnego pasa przedkońcowego na sterówkach

(DA23825, 18.01.2013, Góra św. Anny), dość jasny osobnik, jasna tęczówka, całe upierzenie juwenalne, nieco wytarte jasne zakończenia na pokrywach skrzydłowych przedramion i mniejszych barkówkach

bardzo jasny spód ciała, strychowanie pokryw ciała i skrzydeł, plamki w kształcie kropel i serduszek, brak szerokiego wyraźnego pasa przedkońcowego na lotkach (choć u bardzo jasnych dorosłych osobników również może nie być on tak wyraźny jak u ciemnych dorosłych)

brak wyraźnego szerokiego przedkońcowego pasa na sterówkach, lewa środkowa sterówka zmieniona na dorosłego typu (jest krótsza, bardziej ruda i ma wyraźniejszy pas przedkońcowy)

(DA14078, 01.02.2012, Góra św. Anny) typowo ubarwiony osobnik, jasna tęczówka, jasne zakończenia pokryw skrzydłowych nieco wytarte, całe upierzenie juwenalne

niezbyt wyraźny przedkońcowy pas na lotkach, plamy na pokrywach ciała i skrzydeł o kształcie wydłużonym - sercowatym

brak wyraźnego szerokiego przedkońcowego pasa na sterówkach

(DA23824, 21.02.2012, Góra św. Anny), typowo ubarwiony osobnik, jasna tęczówka, całe upierzenie juwenalne

podłużny wzór plamkowania na pokrywach ciała i skrzydeł, dość wyraźny ale niezbyt szeroki przedkońcowy pas na lotkach

brak wyraźnego ciemnego pasa przedkońcowego na sterówkach