poniedziałek, 16 czerwca 2014

Rozpoznawanie młodych dzięciołów - dużego Dendrocopos major i średniego D. medius

W marcu pisaliśmy, jak odróżnić samca od samicy dzięcioła dużego Dendrocopos major (Dymorfizm płciowy u dzięcioła dużego Dendrocopos major). W ostatnim czasie do naszych sieci rozwieszonych koło muzeum wpadły młode osobniki dzięcioła dużego i dzięcioła średniego Dendrocopos medius. Możemy zatem zaprezentować zdjęcia obu gatunków w upierzeniu juwenalnym (pierwszej szacie młodego ptaka). Jak można zauważyć na poniższych fotografiach, młody osobnik dzięcioła dużego jest na pierwszy rzut oka bardziej podobny do dzięcioła średniego, niż do dorosłych osobników swojego gatunku. Spowodowane jest to tym, że na wierzchu głowy młodego dzięcioła dużego znajduje się czerwona czapeczka podobna do tej występującej zarówno u samicy i samca, jak i młodego dzięcioła średniego. Są jednak różnice, po których można łatwo odróżnić młode dzięcioły duże od osobników tego drugiego gatunku.

młody osobnik dzięcioła dużego różni się od dorosłych przedstawicieli swojego gatunku czerwoną czapeczką na wierzchu głowy (przypomnijmy - u dorosłej samicy brak czerwieni na głowie, u samca występuje tylko plamka na potylicy), biała plama na barkówkach, dużych i średnich pokrywach skrzydłowych jest mniejsza i upstrzona czarnymi plamkami, juwenilne lotki pierwszorzędowe są pierzone u dzięciołów wkrótce po opuszczeniu gniazda - u tego osobnika dwie wewnętrzne są już zmienione na dorosłego typu, trzeciej brakuje, a pozostałe są juwenilne i mają białe zakończenia, których brak u ptaków dorosłych, fot. M. Wolny
sterówki u młodych ptaków są bardziej zaostrzone, a czerwień na pokrywach podogonowych nie jest tak jaskrawa jak u ptaków dorosłych, mimo to jest ona wyraźnie odgraniczona od brudnobiałego brzucha - nie tak rozmyta jak u dzięcioła średniego, fot. M. Wolny
wierzch głowy obu płci młodych osobników dzięcioła dużego jest czerwony z czarnym rozszerzającym się podkreśleniem (ptak przepierzy się wkrótce i do jesieni będzie już wyglądał jak dorosły dzięcioł duży), ma masywniejszy dziób od dzięcioła średniego, górna część plamy w kształcie litery "Y" na boku głowy biegnie od nasady żuchwy i łączy się z czarnym tyłem szyi, fot. M. Wolny
młody dzięcioł średni niewiele różni się ubarwieniem od osobników dorosłych swego gatunku, zewnętrzne lotki pierwszorzędowe, podobnie jak juwenilne dzięcioła dużego, także mają białe zakończenia, których brakuje na piórach osobników dorosłych, fot. M. Wolny
pokrywy podogonowe dzięcioła średniego są różowawe, a barwa ta płynnie przechodzi w brudnobiały (czasem żółtawy) brzuch, na bokach ciała znajdują się charakterystyczne czarne podłużne plamki, fot. M. Wolny
dzięcioł średni ma delikatniejszy dziób od dzięcioła dużego, czerwień na wierzchu głowy jest mniej intensywna i nie jest podkreślona czernią, plama w kształcie litery "Y" na boku głowy nie sięga nasady żuchwy i nie łączy się z czarnym tyłem szyi, fot. M. Wolny
dla porównania dorosły samiec dzięcioła średniego, na końcach zewnętrznych lotek pierwszorzędowych brak dużych białych plamek, fot. M. Wolny
czerwień na wierzchu głowy jest jaskrawsza, różowa barwa pokryw podogonowych przechodzi na boki ciała, pokryte wąskimi podłużnymi czarnymi plamkami, fot. M. Wolny
pokrywy podogonowe, podobnie jak dół brzucha i boki ciała są różowe, fot. M. Wolny

14 komentarzy:

  1. Alicja Łęczyńska16 czerwca 2014 09:27

    Jak zawsze bardzo ciekawy artykuł a zdjęcia rewelacyjne. Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Zazdroszcze tej bliskości i tych fajnych zdjęć tego niesamowitego ptaka.Zdjęcia są wyjątkowe i przepiękne.

    OdpowiedzUsuń
  3. Te dzięcioły są do siebie bardzo podobne. W terenie pewnie bym nie odróżnił jednego od drugiego; fajnie że piszecie o takich detalach, to bardzo cenne informacje.
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  4. O ludzie! Tyle szczegółów ;-). Przydałby się post z rysunkiem skrzydła i nazwami tych wszystkich piórek... może dałoby się spełnić prośbę? Fotki super!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Postaramy się temu zaradzić...;-0, pozdrowienia!

      Usuń
    2. Ja mam dzisiaj małego osobnika na balkonie. Smakuje mu pomarańcza.

      Usuń
  5. Fajne fotki pokazujące wiele szczegółów, pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  6. czyli mniej doświadczony obserwator w terenie praktycznie nie ma szans na całkiem pewne oznaczenie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pewne oznaczenie zawsze polega na zauważeniu całego zestawu cech - jeżeli tylko wiemy czego szukać to nie jest to takie trudne. Tak na marginesie to nie wszystkie osobniki da się pewnie oznaczyć... np. nie zawsze jesteśmy w stanie zauważyć wszystkich cech ze względu na krótki czas obserwacji, zbyt dużą odległość itp. Szczególnie początkujący obserwatorzy mają tendencję do oznaczania na siłę wszystkich widzianych ptaków - a nieoznaczenie jakiegoś osobnika nie jest przecież żadną ujmą - wręcz przeciwnie świadczy o dojrzałości i krytycznym podejściu do tego co widzi nasze oko. Zresztą nie zawsze my sami jesteśmy powodem tego, że dany osobnik jest nie do oznaczenia - czasem zdarzają się krzyżówki, anomalie barwne itp.

      Usuń
  7. Ja też się przyłączam do prośby Konrada o schemat z opisem wszystkich partii upierzenia u ptaka ;-). Pozdrawiam serdecznie!

    OdpowiedzUsuń
  8. Jaki piękny, młody, dzięcioł.
    Skrzydła rozłożone ładnie i wszystko sprawdzone prawidłowo.
    W ten sposób mogę być bardzo miłe spojrzenie na młodego dzięcioła!
    Zdjęcia są prawdziwe klasy!

    OdpowiedzUsuń
  9. dzisiaj do mnie przyleciał, wyszłam wynieść mu wodę, a on frrrrr i odleciał do pobliskiego lasu, nie wiem co mu się stało i jak długo leżał na parapecie :-( Kot go zauważył przez okno i zanim odfrunął minęła godzina jak odleciał, może się obił o okno i potłukł :-(
    http://spadeknapiecia.blogspot.com/2017/06/mam-goscia.html

    OdpowiedzUsuń
  10. Przydało mi się, wczoraj jednego znalazłem, chyba wypadł z dziupli (lub się potrząskał przy nauce latania).

    OdpowiedzUsuń