Boskie muszle trytonów Cymatiidae

Trytony Cymatiidae to grupa ślimaków morskich, licząca blisko 100 gatunków skupionych w siedmiu rodzajach. Nazwa tej ślimaczej rodziny wywodzi się od mitycznego bożka – Trytona, ukazywanego w sztuce jako istota o mieszanej budowie półczłowieka-półryby, którego jednym z atrybutów była muszla odpowiadająca kształtem muszli tych mięczaków. Występują one przede wszystkim w morzach umiarkowanych i tropikalnych, zarówno w strefie przybrzeżnej, jak i na znacznej głębokości. Muszle trytonów osiągają przeważnie średnie rozmiary, ale zdarzają się także wśród nich prawdziwi giganci, jak np. pochodząca z wód Indopacyfiku trąba Trytona Charonia tritonis, której skorupa może mierzyć blisko pół metra długości. Muszli tego i innych największych trytonów, jak chociażby żyjącego w Morzu Śródziemnym trytona guzowatego Charonia lampas, używano od niepamiętnych czasów jako rogów sygnałowych, których dźwięk, przypominający odgłos syreny okrętowej, ułatwiał żeglarzom komunikowanie się we mgle, zagrzewał wojska do walki lub towarzyszył polowaniu. W niektórych zakątkach świata, zwłaszcza na wyspach oceanicznych, po dziś dzień służą one jako instrumenty muzyczne, a wygrywane na nich melodie stanowią nieodzowny element różnych ceremonii obrzędowych. Trytony są drapieżnikami, a ich łupem najczęściej padają rozgwiazdy Asteroidea, jeżowce Echinoidea i strzykwy Holothuroidea. Ofiary swe unieruchamiają za pomocą substancji jadowych, a następnie dzięki chemiczno-mechanicznej obróbce, w której uczestniczą ruchoma tarka i wydzielane kwasy, przebijają ich twarde pancerze, by oddać się przyjemności konsumowania. Wspomniana już trąba Trytona jest jedynym naturalnym sprzymierzeńcem człowieka w zwalczaniu rozgwiazdy Acanthaster planci – groźnego szkodnika raf koralowych.

muszla trąby Trytona Charonia tritonis z kolekcji MŚO, fot. P. Zabłocki