niedziela, 28 czerwca 2015

Kontrola gniazd błotniaka łąkowego Circus pygargus w sezonie 2015

Nadszedł już czas, w którym w gniazdach błotniaków łąkowych Circus pygargus powinny pojawić się pisklęta, dlatego od kilku dni sprawdzamy zawartość zlokalizowanych w maju gniazd. Nie wszędzie jest wesoło, ale ogólnie rzecz biorąc, ten sezon nie należy do najgorszych. Przede wszystkim błotniaków na Opolszczyźnie jest dość dużo. Poza tym większość gniazd ptaki zbudowały w pszenicy, więc pisklęta powinny opuścić je przed żniwami. Naszej interwencji, czyli grodzenia gniazd, póki co będą wymagały tylko lęgi zlokalizowane w jęczmieniu, który jest już prawie dojrzały i dla którego lada dzień rozpoczną się żniwa.

POWIAT PRUDNICKI

Gniazdo 1P, 24.06.2015; lęg zlokalizowany w jęczmieniu; pięć piskląt; widać bardzo duże różnice w wielkości piskląt - wynikają one z tego, że kolejne jaja są składane co drugi dzień, a samice rozpoczynają wysiadywanie od złożenia pierwszego jaja, ostatnie pisklę lęgnie się więc w czasie, gdy pierwsze jest już w wieku około tygodnia; jeżeli pokarmu będzie pod dostatkiem także najmłodsze pisklęta mają szansę na przeżycie
Gniazdo 2P, 24.06.2015; lęg zlokalizowany w jęczmieniu; także pięć piskląt w gnieździe, oby najmłodsze przeżyły...
Gniazdo 3P, 24.06.2015; lęg zlokalizowany w jęczmieniu; tylko dwa pisklęta; to najwyższe gniazdo jakie widzieliśmy u tego gatunku - ma wysokość około 40 cm
Gniazdo 4P, 24.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; niestety drugoroczna samica nie miała doświadczenia w wysiadywaniu - zaprzestała ogrzewania jaj po kilku dniach od złożenia ostatniego z nich; jest jednak bardzo sprytna, ponieważ od prawie trzech tygodni nadal polega prawie wyłącznie na pokarmie przynoszonym przez samca, który nie podejrzewając tragedii w gnieździe nadal dokarmia swoją partnerkę...
Gniazdo 5P, 25.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; cztery pisklęta
Gniazdo 6P., 25.06.2015; lęg zlokalizowany w jęczmieniu; trzy małe pisklęta w gnieździe i jedno niewyklute jajo; ten lęg z pewnością będzie wymagał naszej interwencji, gdyż niedługo rozpoczną się żniwa; obok piskląt skowronek Alauda arvensis upolowany przez samca
Gniazdo 7P, 24.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; ta para nie miała szczęścia, nad uprawą przeszła intensywna ulewa, która spowodowała wyłożenie się zboża - niestety także w bezpośrednim sąsiedztwie gniazda...
Na zdjęciu widać, jak duże spustoszenie w uprawach mogą spowodować ulewne deszcze; w takim wypadku odsłonięty lęg staje się łatwym łupem dla drapieżników, co zapewne miało miejsce także i w tym wypadku
Gniazdo 9P, 25.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; pięć piskląt; są to najbardziej wyrośnięte pisklęta jakie w tym sezonie znaleźliśmy
jeszcze jedno ujęcie pięciorga rodzeństwa...
Gniazdo 10P, 25.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; pięć piskląt, u których różnice w wielkości nie są aż tak widoczne; obok piskląt ich posiłek - upolowany przez samca skowronek Alauda arvensis
Gniazdo 11P, 26.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; pięć piskląt; najmłodsze jest naprawdę malutkie - ale nakarmione - przy dostatku pokarmu ma szansę na przeżycie; w gnieździe widać przyniesionego przez samicę polnika Microtus arvalis, który będzie posiłkiem piskląt
POWIAT GŁUBCZYCKI

Gniazdo 1G, 25.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; trzy pisklęta
Gniazdo 2G, 25.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenicy; pięć piskląt; trzymamy kciuki za najmłodsze z nich...

POWIAT KĘDZIERZYŃSKO-KOZIELSKI

Gniazdo 3K, 27.06.2015; lęg zlokalizowany w pszenżycie; trzy pisklęta

piątek, 26 czerwca 2015

Latający szmaragd śródleśnych bagien - miedziopierś żółtoplama Somatochlora flavomaculata

Dzisiejszego popołudnia próbowaliśmy swoich sił w fotografowaniu w locie samców miedziopiersi żółtoplamej Somatochlora flavomaculata. Nie było to wcale takie łatwe, bo ważki te są niezwykle szybkie. W dodatku przemieszczały się co chwilę nad śródleśnym bagnem w poszukiwaniu samic. Autofokus aparatu nie nadążał z ustawianiem ostrości i mylił przelatujący obiekt z roślinnością w tle. Miedziopiersi nie są łatwe w fotografowaniu ze względu na swoje błyszczące ubarwienie, które nie w każdych warunkach oświetleniowych odwzorowywane jest w naturalny sposób na zdjęciach.

Zdjęcia wykonaliśmy na zbiorniku "Kasztal" położonym w północno-wschodniej części gminy Jemielnica, w nadleśnictwie Zawadzkie (UTM: CB11).

piątek, 19 czerwca 2015

Paskówki z Grabówki

ropucha paskówka Epidalea calamita występuje w całej Polsce, ale rozmieszczona jest wyspowo; choć miejscami może tworzyć liczne populacje, w skali kraju uznawana jest za gatunek rzadki; podlega ochronie całkowitej; figuruje na czerwonej liście IUCN oraz czerwonej liście kręgowców województwa opolskiego z kategorią LC - gatunek najmniejszej troski
paskówka jest najmniejszą z krajowych ropuch - dorasta zwykle do 5-7 cm długości (rzadko do 8 cm), samice są nieco większe
charakterystyczną cechą paskówki, pozwalającą na odróżnienie jej od podobnie ubarwionej ropuchy zielonej Pseudepidalea viridis, jest wąski białawy lub żółtawy pasek na grzbiecie - zwany linią kręgową, ciągnący się od oczu aż do otworu kloakalnego
właśnie od tego paska pochodzi polska nazwa gatunkowa tej ropuchy
pasek grzbietowy, tworzący tzw. rysunek rozłamujący (jedną z form kamuflażu w świecie zwierząt), wraz z plamistością ciała sprawiają, że paskówka doskonale wtapia się w trawiasto-kamieniste tło podłoża, na którym bytuje; łacińska nazwa tego płaza - calamita (od słowa calamus - trzcina, źdźbło), także nawiązuje do charakterystycznego wzoru na grzbiecie i jego maskującej roli
kamuflaż paskówki jest perfekcyjny!
sprawdza się także w wodzie...
plamy na jasnym tle ciała są barwy brązowej lub zielonej i mają rozmyte kontury - u ropuchy zielonej kontury plam są ostre, więc wzór na ciele jest wyraźniejszy (patrz tu: Ropucha zielona - płaz w "mundurze wojskowym")
ubarwienie, a zwłaszcza plamistość podlegają dużej zmienności osobniczej
cała powierzchnia grzbietu jest pokryta różnej wielkości brodawkami
gruczoły przyuszne (parotydy) ma słabo rozwinięte; źrenica oka, podobnie jak u pozostałych dwóch gatunków ropuch - zielonej i szarej Bufo bufo - jest pozioma
w sytuacji zagrożenia paskówki nadymają ciało jak balonik i przyjmują postawę grożącą...
albo ratują się ucieczką; paskówka jest najszybciej poruszającym się na lądzie krajowym gatunkiem ropuchy; w przeciwieństwie do innych ropuch, które powolnie kroczą lub skaczą, paskówki potrafią biegać lub szybko kroczyć - ten szybki sposób poruszania się porównywany jest często do mysiego
paskówki zasiedlają tereny otwarte o luźnej, piaszczystej lub lessowej glebie (doliny rzeczne, pola uprawne, łąki, wydmy, tereny ruderalne, sady, piaskownie, żwirownie); na miejsca rozrodu najczęściej wybierają zalane piaskownie i żwirownie, doły po wydobyciu piasku, a także kanały, kałuże i wiejskie stawy; na zdjęciu jeden z wielu płytkich zbiorników w czynnej kopalni kruszywa "Dziergowice" koło Grabówki (UTM: CA07)...
właśnie w tym miejscu obserwowaliśmy i fotografowaliśmy paskówki
a w tym płytkim i okresowym zbiorniku udało nam się sfotografować pary w ampleksusie oraz charakterystyczne złoża jaj, ale o tym za moment...
paskówki, tak jak wszystkie płazy, doskonale pływają i nurkują
szczyt aktywności godowej przypada u paskówki najczęściej na maj i czerwiec
na zdjęciu para podczas wędrówki do zbiornika wodnego (samiec zawsze na górze :-))
uścisk godowy, zwany ampleksusem, jest typu pachowego
odruch chwytania jest u samca bezwarunkowy i następuje w wyniku podrażnienia receptorów w okolicy mostkowej na brzusznej stronie ciała; skutkiem tego jest natychmiastowe silne zwarcie przednich kończyn
a tu parka w ampleksusie w wodzie...
i ta sama para pokazana w ujęciu z boku...
a także od przodu :-)
samica składa jaja w postaci podwójnego sznura
sznur mierzy do 2 m długości i około 6 mm grubości
w jednym sznurze może się znajdować do 4000 jaj
jaja mają średnicę ok. 1-1,7 mm