piątek, 29 stycznia 2016

Zmasowany atak na karmnikową drobnicę... (nalot krogulców Accipiter nisus)

Jak się ciągle przekonujemy, karmnik to nie tylko miejsce, w którym pożywić się mogą różne gatunki sikor, łuszczaków, kowalików czy dzięciołów. Taki wzmożony ruch ptasiej drobnicy przyciąga uwagę innych ptaków, dla których staje się ona często pożądanym łupem... Dwa dni rozstawionej sieci o większych oczkach i mamy zaobrączkowane trzy nowe krogulce Accipiter nisus oraz zaliczoną wizytę czwartego - stałego bywalca...

Poniżej "portfolio" ;-) całej czwórki. Zainteresowanych odsyłamy do postów ze szczegółowo opisanymi szatami ptaka w upierzeniu młodocianym: Samiec krogulca upierzenie juwenalne i dorosłym: Samiec krogulca upierzenie adulturalne.

Osobnik nr 1 w upierzeniu juwenalnym (26.01.2016, wiek 2 - drugi kalendarzowy rok życia)

Osobnik nr 2 w upierzeniu juwenalnym (26.01.2016, wiek 2 - drugi kalendarzowy rok życia)

Osobnik nr 3 w upierzeniu juwenalnym (27.01.2016, wiek 2 - drugi kalendarzowy rok życia)

Osobnik nr 4 w upierzeniu dorosłym (27.01.2016, wiek PO 3 - po trzecim kalendarzowym roku życia) stały bywalec, który zaobrączkowany był 03.12.2014, a następnie powtórnie został złapany 10.01.2016

czwartek, 28 stycznia 2016

„Płazy i gady województwa opolskiego”

17.06.2015 – 12.02.2016
siedziba Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego
– Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny


Scenariusz, aranżacja plastyczna i opracowanie graficzne wystawy: 
Michał Wolny, Piotr Zabłocki

Wystawa ze zbiorów 
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu

Wystawa została przygotowana w ramach realizacji projektu edukacyjnego „Poznajemy płazy i gady województwa opolskiego” dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu.

Płazy i gady należą do niezwykle ważnych z punktu ekologicznego i sozologicznego grup zwierząt większości ekosystemów. Wszystkie, bez wyjątku, objęte są w kraju ochroną. Wiele z nich spełnia także kryteria gatunków wskaźnikowych i parasolowych. Reprezentują one jednocześnie najbardziej zagrożone taksony, zamieszkujące takie typy siedlisk, które w zastraszającym tempie znikają z naszego krajobrazu. Dlatego niezwykle ważne, w naszym odczuciu, stało się zaprojektowanie wystawy, która przyczyniłaby się do wypełnienia luki w edukacji o tej grupie zwierząt oraz zmiany negatywnego nastawienia do herpetofany, spowodowanego nieuzasadnionym strachem czy obrzydzeniem…

Na wystawie zaprezentowano 38 modeli plastycznych z 23 gatunków płazów i gadów występujących na terenie województwa opolskiego. Profesjonalne modele, odwzorowujące wielkość, kształt i barwę poszczególnych gatunków zostały przygotowane dla Muzeum Śląska Opolskiego przez Panią Milenę Białas i Pana Przemysława Iwaniuka z pracowni artystycznej KAT CITY ARTe w Katowicach, zajmujących się wykonywaniem kopii płazów, gadów, grzybów i roślin, na potrzeby wystawiennictwa przyrodniczego. Modele na ekspozycji zostały przedstawione w mini dioramach, odwzorowujących naturalne warunki występowania gatunków. Poszczególne okazy opatrzono także stosownymi opisami, zawierającymi m.in. informacje na temat: kategorii zagrożeń, statusu ochronnego, rozmieszczenia w kraju i regionie oraz ciekawostek związanych z biologią, ekologią i bahawiorem. Nie zabrakło także zagadnień dotyczących głównych przyczyn wymierania oraz sposobów ochrony współczesnej herpetofauny. Zaprezentowanie chronionych zwierząt w formie modeli plastycznych, a nie spreparowanych okazów, niewątpliwie jest atutem tej wystawy oraz propagowaniem nowatorskich rozwiązań ekspozycyjnych w muzealnictwie przyrodniczym.


żmija zygzakowata Vipera berus
salamandra plamista Salamandra salamandra
ropuchy szare Bufo bufo
zaskroniec zwyczajny Natrix natrix
ropuchy zielone Pseudepidalea viridis
żaby moczarowe Rana arvalis
fragment ekspozycji

środa, 20 stycznia 2016

„Fauna Parku Krajobrazowego Góra św. Anny”

16.04.2013 – 31.05.2015
siedziba Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego
– Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny

Scenariusz, koncepcja i aranżacja plastyczna: 
Michał Wolny, Piotr Zabłocki

Wystawa ze zbiorów:
fauna współczesna - Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
fauna kopalna - Zespół Opolskich Parków Krajobrazowych 

Autorzy fotografii:
Bogusława Jankowska, Lesław Kostkiewicz, Marek Paluch,
Michał Wolny, Piotr Zabłocki, Marek Zarankiewicz
 
Organizatorzy:
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
Zespół Opolskich Parków Krajobrazowych 
Nadleśnictwo Strzelce Opolskie 


Wystawa promowała najcenniejsze walory faunistyczne utworzonego w 1988 roku Parku Krajobrazowego „Góra św. Anny”. Przenikające się nawzajem i uzupełniające walory przyrodnicze oraz kulturowe są niewątpliwym wyróżnikiem tego miejsca na mapie turystycznych atrakcji Opolszczyzny. Obcując na co dzień z przyrodą tego urokliwego miejsca chcieliśmy podzielić się wiedzą oraz nakłonić do samodzielnego eksplorowania i poznawania namacalnej spuścizny tego regionu – w tym celu jako wspólne przedsięwzięcie pracowników Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego, Zespołu Opolskich Parków Krajobrazowych, oddz. w Górze św. Anny oraz Nadleśnictwa Strzelce Opolskie powstała czasowa wystawa przyrodnicza, którą mieliśmy przyjemność udostępnić w XXV-lecie powstania Parku.

plakat
ulotka informacyjna
ulotka informacyjna
diorama
fragment wystawy
fragment wystawy
kozioł - samiec sarny
odyniec - samiec dzika
ryjówka aksamitna
kuna leśna
ptaki siedlisk wodnych otuliny parku
gąsiorek w upierzeniu młodocianym
ptaki drapieżne (od lewej: myszołów włochaty, jastrząb, błotniak stawowy, myszołów zwyczajny, krogulec)
gablota z chrząszczami
gablota z motylami nocnymi
byk - samiec jelenia

czwartek, 14 stycznia 2016

„I mięczak może mieć powód do dumy...”

12.01.31.12.2012
siedziba Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego
– Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny


07.02.30.09.2013
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu

09.10.201312.01.2014
Muzeum im. Jana Dzierżona w Kluczborku

15.01. 15.04.2014
Muzeum w Praszcze

Scenariusz, koncepcja i aranżacja plastyczna: 
Michał Wolny, Piotr Zabłocki

Wystawa ze zbiorów:
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu


Ogromne i maleńkie, jedno- i dwuczęściowe, białe i wielobarwne, gładkie i pokryte różnopostaciowymi wyrostkami, o kształtach i wzorach prostych po najbardziej skomplikowane – tak prezentowały się wapienne „domki i pałace” mięczaków, czyli muszle na czasowej wystawie przyrodniczej „I mięczak może mieć powód do dumy...”. Wystawa, której wernisaż odbył się 12.01.2012 w Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny, oddziale Muzeum Śląska Opolskiego i siedzibie Działu Przyrody, przygotowana została w całości ze zbiorów własnych Muzeum. Zaprezentowano na niej bogaty zbiór konchiologiczny, którego historia tworzenia w Muzeum sięga początków XX wieku. Wyeksponowano m.in. zabytki z kolekcji poniemieckiej, muzealia pozyskane w latach 60. ubiegłego stulecia z wypraw naukowych po Morzu Czerwonym jachtem „Dar Opola”, okazy zebrane przez pracowników Działu Przyrody w czasie zagranicznych wojaży oraz muszle z dwóch współcześnie nabytych kolekcji prywatnych. Łącznie zaprezentowano ponad pół tysiąca muszli (284 pozycje inwentarzowe) należących do 153 gatunków mięczaków, żyjących w różnych morzach świata (m.in.: Morzu Czerwonym, Śródziemnym, Karaibskim, Oceanach – Spokojnym, Indyjskim, Atlantyckim) i reprezentujących trzy – ślimaki, małże oraz głowonogi – z ośmiu wyróżnianych przez malakologów gromad mięczaków. Pomysłodawcami oryginalnego tytułu wystawy, który okazał się bardzo skutecznym „wabikiem” na muzealną klientelę, a także autorami jej scenariusza, oprawy plastycznej i towarzyszących ekspozycji materiałów promocyjnych (zaproszenia, plakatu, katalogu, baneru wielkoformatowego) oraz zajęć edukacyjnych są Michał Wolny i Piotr Zabłocki – pracownicy Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego. Przesłaniem autorów ekspozycji było nie tylko ukazanie niezwykle różnorodnego świata mięczaków i ich fenomenalnych wytworów – muszli, ale również uświadomienie widzowi, jak bardzo otaczająca nas przyroda związana jest z historią i rozwojem naszego gatunku. Dlatego oprócz licznych ciekawostek dotyczących budowy i procesów tworzenia muszli oraz biologii i ekologii wybranych taksonów mięczaków na wystawie znalazły się również informacje o niebagatelnej roli, jaką zwierzęta te odegrały w dziejach ludzkości. Poruszono zagadnienia z takich dyscyplin naukowych jak chociażby: biologia, etnografia, historia, historia sztuki, archeologia, a nawet architektura. W ten sposób wystawa nabrała charakteru interdyscyplinarnego, a tytułowy „powód do dumy mięczaka” został dobitnie zaakcentowany. Zorganizowanie wystawy „I mięczak może mieć powód do dumy” okazało się strzałem w dziesiątkę. Nie przypuszczano, że ekspozycja muszli spotka się z tak ogromnym zainteresowaniem i przyniesie Muzeum, podobnie jak tytułowym mięczakom powód do dumy, zresztą nie jeden jak się okazało. Jej interesująca tematyka, nie mniej oryginalny i intrygujący tytuł, profesjonalny przekaz merytoryczny oraz atrakcyjna i spójna aranżacja plastyczna złożyły się na wielki sukces autorów i tym samym wiele powodów do dumy. Po pierwsze wystawa została dostrzeżona przez jury prestiżowego konkursu na wydarzenie muzealne roku „Sybilla 2012”, który organizowany jest przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wyróżnienie w postaci nominacji odebrano na uroczystej gali, która miała miejsce 17.05.2013 w Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Po drugie zorganizowanie ekspozycji i towarzyszących jej odczytów oraz zajęć edukacyjnych w znacznym stopniu przyczyniły się do zwiększenia frekwencji w naszym Muzeum, tak oddziale w Górze św. Anny, jak i placówce głównej w Opolu. W Muzeum Czynu Powstańczego w okresie trwania ekspozycji tj. 12.01.–31.12.2012 obejrzało ją 7814 osób, a 418 wysłuchało wykładu z opracowaną do wystawy prezentacją multimedialną. W Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, gdzie wystawa była prezentowana w okresie 07.02–30.09.2013 zwiedziło ją 12238 osób, 121 uczestniczyło w wykładach wygłoszonych w dniu wernisażu, a 725 wzięło udział w zajęciach warsztatowych, których pomysłodawcą i organizatorem był Dział Edukacji Muzealnej MŚO. Po trzecie zaprojektowany do wystawy katalog, pełen barwnych fotografii i zaskakujących informacji, okazał się doskonałą formą popularyzacji ekspozycji i zbiorów przyrodniczych Muzeum. Cały nakład, liczący pół tysiąca egzemplarzy sprzedał się jak przysłowiowe „ciepłe bułeczki”. Po czwarte chęć eksponowania wystawy wyraziły też inne placówki muzealne z regionu – Muzeum im. J. Dzierżona w Kluczborku (tu prezentowano ją od 09.10.2013 do 12.01.2014; frekwencja – 2333 osoby) i Muzeum w Praszce (15.01.–15.04.2014). I wreszcie piątym, a w zasadzie najważniejszym powodem do dumy, który przynosi największą radość i motywuje do kolejnych działań są liczne słowa uznania, jakie padły z ust gości odwiedzających ekspozycję.

plakat
okładka informatora do wystawy
fragment wystawy
fragment wystawy
muszle szponiatek Lambis sp.
muszle Turbo sarmaticus
muszle przyłbic Cassidae
muszla zwójki imperialnej Cymbiola imperialis
widok ogólny ekspozycji
muszle porcelanek Cypraeidae
muszle monetki Cypraea moneta
muszla zawiaśnika królewskiego Spondylus regius
muszle stożków Conidae
muszla przydaczni łuskowatej Tridacna squamosa
muszla ślimaka morskiego Tutufa bubo
muszle uchowców Haliotidae
muszla grzebienia Wenery Murex pecten
muszla uchowca Haliotis corrugata
dyplom w konkursie Sybilla 2012