niedziela, 16 listopada 2014

Rozpoznawanie wieku myszołowa zwyczajnego Buteo buteo – część I (ptaki w upierzeniu juwenalnym – w pierwszym kalendarzowym i wiosną drugiego kalendarzowego roku życia)

Myszołów zwyczajny Buteo buteo to jeden z najpospolitszych ptaków z rodziny jastrzębiowatych Accipitridae występujących w naszym kraju. Jest także gatunkiem o bardzo dużym polimorfizmie ubarwienia. Choć większość osobników jest do siebie podobna i typowo ubarwiona, to zdarzają się u tego gatunku osobniki od bardzo jasnych (a nawet prawie całkiem białych) do ciemnobrązowych, przez wszystkie możliwe formy pośrednie. Zdarzają się także osobniki z różnym udziałem rdzawej barwy w upierzeniu. To zróżnicowanie ubarwienia w połączeniu z odmiennymi szatami ptaków młodocianych, niedojrzałych i dorosłych powoduje, że jest to bardzo ciekawy i ekscytujący w rozpoznawaniu gatunek ptaka. Podczas oznaczania wieku myszołowa osobniki możemy zaklasyfikować do dwóch głównych klas wiekowych: młodocianych (juwenalnych) i dorosłych (adulturalnych). Możemy także wyróżnić osobniki w upierzeniu niedojrzałym (immaturalnym) – u tego gatunku będącym mieszanką upierzenia juwenalnego i adulturalnego. Dziś zaprezentujemy kilka osobników noszących upierzenie młodociane, ale już wkrótce opublikujemy posty ze zdjęciami ptaków w upierzeniu niedojrzałym i dorosłym. 

Upierzenie młodociane – juwenalne (w pierwszym kalendarzowy roku życia lub wiosną drugiego kalendarzowego roku życia). Ptaki mają jasną tęczówkę oka kontrastującą z czarną źrenicą, jasne (żółtawe lub białawe) zakończenia piór wierzchu ciała, zwłaszcza na skrzydłach, na których tworzą pasy wzdłuż końców dużych pokryw i pokryw pierwszorzędowych. Na sterówkach brak szerokiego ciemnego pasa przedkońcowego występującego na piórach typu dorosłego. Lotki drugorzędowe od spodu mają zwykle mniejszą ilość stosunkowo szerszych pasów, a pas przedkońcowy jest węższy i nie tak wyraźnie zaznaczony, jak na piórach typu dorosłego. Pióra spodu ciała i pokryw podskrzydłowych mają raczej wzór podłużnego strychowania niż prążkowania, najczęściej kształtu kropli lub serca. Osobniki w upierzeniu juwenalnym jesienią do 31 grudnia oznaczamy jako ptaki w pierwszym kalendarzowym roku życia, od 1 stycznia osobniki te oznaczamy jako ptaki w drugim kalendarzowym roku życia. Późną wiosną jasne końce piór mogą być spłowiałe i wytarte - w najbardziej eksponowanych partiach upierzenia narażonych na działanie słońca i wytarcie tworzą się wtedy jaśniejsze plamy wynikające ze znoszenia, a nie z różnych generacji piór. Rozjaśnienia takie znajdują się najczęściej w obrębie zewnętrznych średnich pokryw skrzydłowych, średnich i mniejszych barkówek, lotek trzeciorzędowych, nasady środkowych sterówek oraz wierzchu głowy i karku. Upierzenie juwenalne noszone jest przez ptaki od uzyskania zdolności do lotu do pierwszego pierzenia, które ma miejsce od (marca) kwietnia/maja do września drugiego kalendarzowego roku życia. Podczas tego pierzenia ptaki mogą pozostawiać, zmienną u poszczególnych osobników liczbę nieprzepierzonych piór typu juwenalnego, które wymieniane są w pierwszej kolejności w trakcie kolejnego pierzenia w trzecim kalendarzowym roku życia, ale o tym w następnej części...

(DA14067, 24.10.2006, Wrocław), dość ciemny osobnik, jasna tęczówka, całe upierzenie jednej generacji świeże - juwenalne, jasno zakończone pokrywy skrzydłowe i sterówki
brak wyraźnego szerokiego przedkońcowego pasa na lotkach i sterówkach, strychowanie na piórach pokrywowych ciała i pokrywach skrzydłowych, plamki o kształcie sercowatym
brak wyraźnego pasa przedkońcowego na sterówkach
(DA23825, 18.01.2013, Góra św. Anny), dość jasny osobnik, jasna tęczówka, całe upierzenie juwenalne, nieco wytarte jasne zakończenia na pokrywach skrzydłowych przedramion i mniejszych barkówkach
bardzo jasny spód ciała, strychowanie pokryw ciała i skrzydeł, plamki w kształcie kropel i serduszek, brak szerokiego wyraźnego pasa przedkońcowego na lotkach (choć u bardzo jasnych dorosłych osobników również może nie być on tak wyraźny jak u ciemnych dorosłych)
brak wyraźnego szerokiego przedkońcowego pasa na sterówkach, lewa środkowa sterówka zmieniona na dorosłego typu (jest krótsza, bardziej ruda i ma wyraźniejszy pas przedkońcowy)
(DA14078, 01.02.2012, Góra św. Anny) typowo ubarwiony osobnik, jasna tęczówka, jasne zakończenia pokryw skrzydłowych nieco wytarte, całe upierzenie juwenalne
niezbyt wyraźny przedkońcowy pas na lotkach, plamy na pokrywach ciała i skrzydeł o kształcie wydłużonym - sercowatym
brak wyraźnego szerokiego przedkońcowego pasa na sterówkach
(DA23824, 21.02.2012, Góra św. Anny), typowo ubarwiony osobnik, jasna tęczówka, całe upierzenie juwenalne
podłużny wzór plamkowania na pokrywach ciała i skrzydeł, dość wyraźny ale niezbyt szeroki przedkońcowy pas na lotkach
brak wyraźnego ciemnego pasa przedkońcowego na sterówkach

14 komentarzy:

  1. Piękny drapieżnik........ale nie chciałabym go widzieć w okolicy moich karmników !
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dla małych ptaków przy karmniku nie stanowią większego zagrożenia, są raczej zainteresowane myszami, które także korzystają z resztek pozostawianych przez ptaki... Kilka razy się zdarzyło, że myszołowy przylatywały na zainstalowaną na pniu drzewa słoninę dla dzięciołów... zabawnie wyglądały próbując się pożywić... zwykle gdy mamy jakąś padlinę, zostawiamy ją na pobliskim polu dla kruków i myszołowów. Pozdrawiamy!

      Usuń
  2. Great discussion of polymorphism, a characteristic shared by most members of the genus Buteo.

    OdpowiedzUsuń
  3. Wspaniałe ptaki i genialny post! Gratulacje! Dałbym wiele, żeby zobaczyć z bliska takiego drapieżnika, a o jego dotknięciu mogę sobie tylko pomarzyć :). Zazdroszczę Wam :)
    Pozdro
    MIKI

    OdpowiedzUsuń
  4. Hi guys!
    Very interesting post, I have also written many posts about buzzards and their plumage :)
    They are fascinating to study, but I don't catch them, I feed them and and the Red kites in winter twice a week in very cold conditions to help them survive!
    Thanks for sharing his, I hope you are well!

    OdpowiedzUsuń
  5. Very interesting information! Very useful to know!
    thank you for sharing.

    OdpowiedzUsuń
  6. Super post o pięknych myszołowach. Pozdrawiam i zapraszam do siebie: www.kochamswojswiat.blogspot.com :)

    OdpowiedzUsuń
  7. Ciężko uchwycić tego ptaka na zdjęciu a co dopiero trzymać go w ręku i podziwiać upierzenie.Piękny jest myszołów z tak bliska ,piękne zdjęcia,pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  8. Trudna rzecz ale oczywiście świetnie wytłumaczone:)

    OdpowiedzUsuń
  9. świetna robota, spróbuję wypatrzyć w terenie.

    OdpowiedzUsuń
  10. Beautiful to look at this as another buzzard look at my ease and quiet all the ins and outs of his feathers can see. Very informative and interesting. Beautiful pictures too.

    OdpowiedzUsuń
  11. 58 yr old Health Coach I Bevon Longmuir, hailing from Cookshire enjoys watching movies like Mystery of the 13th Guest and Knapping. Took a trip to Historic City of Meknes and drives a Ferrari 250 GTO. sprawdz moja strone

    OdpowiedzUsuń
  12. Dzień dobry, mam pytanie jak skutecznie odstraszyć myszołowa z ogrodu? Jeden taki uparty osobnik upodobał sobie mój ogród i codziennie przesiaduje kilka metrów od domu skutecznie polując na wróble i sikorki tuż przy karmniku... Siedzi sobie na pergoli jak gołąb, czyści piórka, usadawia się na poidle dla dzikich ptaków i czeka na ofiary...

    OdpowiedzUsuń