Z notatnika przyrodnika - muzealnika: Rzekotka drzewna Hyla arborea - płaz o "alpinistycznych umiejętnościach" i "akrobatycznym talencie"

sobota, 9 maja 2015

Rzekotka drzewna Hyla arborea - płaz o "alpinistycznych umiejętnościach" i "akrobatycznym talencie"

rzekotka drzewna Hyla arborea

Rzekotka drzewna Hyla arborea jest gatunkiem pospolitym, występującym na terenie całego kraju. W górach sięga wysokości 880 m n.p.m. Ten niewielki płaz, bo mierzący zaledwie 3-6 cm, zamieszkuje nasłonecznione lasy liściaste, zarośla, zakrzewienia, parki, brzegi jezior i cieków wodnych; unika lasów gęstych i zacienionych. W ciągu dnia przesiaduje zwykle na łodygach lub liściach drzew, krzewów i roślin zielnych. Od tego właśnie zwyczaju pochodzi jej łacińska, a także krajowa nazwa gatunkowa (hyle to po grecku drzewo, podobnie jak arbor po łacinie). Zielona barwa ciała, która występuje w różnych odcieniach – od jasnej po ciemnozieloną, a także rozłamujący rysunek boków ciała w postaci ciemnego pasa ciągnącego się od nozdrzy aż do kończyn tylnych, sprawiają, że doskonale wtapia się w tło podłoża na którym bytuje. Dodatkowo niezwykła zdolność do zmiany ubarwienia ciała, porównywana do mistrzowskich umiejętności kameleona, powoduje, że „maskowanie się” w środowisku płaz ten opanował do perfekcji. Kamuflaż jest tak idealny, że częściej rzekotkę możemy usłyszeć, aniżeli wypatrzyć w gąszczu roślinności. Na zmianę ubarwienia ciała mają wpływ różne czynniki: temperatura, oświetlenie, wilgotność, a także stan emocjonalny danego osobnika. Z zielonej rzekotka może stać się brązowa, szara, czarna, cytrynowa, a nawet niebieska. Wśród gałęzi drzew i krzewów, a także łodyg roślin zielnych porusza się bardzo sprawnie. Mało tego – potrafi zwinnie wspinać się po bardzo gładkich i pionowych powierzchniach (nawet po szybach okiennych). Swoje „alpinistyczne” i „akrobatyczne” zdolności zawdzięcza obecności specjalnych przylg na końcach palców obu par kończyn oraz płaskiemu i lepkiemu brzuchowi. Wystarczy, że skoczy na gałązkę lub listek i zaczepi się na nich tylko jedną przylgą, bez najmniejszego trudu potrafi podciągnąć całe ciało. Inną ciekawą umiejętnością jest wydawanie najgłośniejszego dźwięku spośród wszystkich krajowych płazów, który w sprzyjających warunkach słyszalny jest nawet z odległości ponad 1 km. Samce odzywają się od wiosny do jesieni, ale najczęściej możemy je usłyszeć w porze godów, przypadającej od kwietnia do czerwca. W ciepłe noce „panowie” godują nawet do późnych godzin nocnych. Na miejsce rozrodu rzekotki wybierają zwykle zbiorniki obficie zarośnięte roślinnością podwodną i przybrzeżną, takie jak stawy, starorzecza, glinianki, zbiorniki w piaskowniach i żwirowniach. Jedna samica może złożyć nawet ponad 1000 jaj. Skrzek składany jest w niewielkich pakietach, liczących od 20 do 150 jaj. Jaja są białokremowe, otoczone galaretowatą osłonką i mają ok. 1,5-2 mm średnicy.
W Polsce rzekotka drzewna podlega ochronie całkowitej i czynnej. Ponadto figuruje w II załączniku Konwencji Berneńskiej i IV załączniku Dyrektywy Siedliskowej oraz na Światowej Czerwonej Liście IUCN z kategorią LC - gatunek najmniejszej troski. Podobnie jak u większości płazów największym zagrożeniem dla gatunku jest zanikanie, fragmentacja i degradacja siedlisk oraz wprowadzenie do zbiorników wodnych ryb drapieżnych.