12.01. – 31.12.2012
siedziba Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego
– Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny
07.02. – 30.09.2013
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
09.10.2013– 12.01.2014
Muzeum im. Jana Dzierżona w Kluczborku
15.01. – 15.04.2014
Muzeum w Praszcze
Scenariusz,
koncepcja i aranżacja plastyczna:
Michał Wolny, Piotr Zabłocki
Wystawa ze
zbiorów:
Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
Ogromne
i maleńkie, jedno- i dwuczęściowe, białe i wielobarwne, gładkie i pokryte
różnopostaciowymi wyrostkami, o kształtach i wzorach prostych po najbardziej
skomplikowane – tak prezentowały się wapienne „domki i pałace” mięczaków, czyli
muszle na czasowej wystawie przyrodniczej „I mięczak może mieć powód do
dumy...”. Wystawa, której wernisaż odbył się 12.01.2012 w Muzeum Czynu
Powstańczego w Górze św. Anny, oddziale Muzeum Śląska Opolskiego i siedzibie
Działu Przyrody, przygotowana została w całości ze zbiorów własnych Muzeum.
Zaprezentowano na niej bogaty zbiór konchiologiczny, którego historia tworzenia
w Muzeum sięga początków XX wieku. Wyeksponowano m.in. zabytki z kolekcji
poniemieckiej, muzealia pozyskane w latach 60. ubiegłego stulecia z wypraw naukowych
po Morzu Czerwonym jachtem „Dar Opola”, okazy zebrane przez pracowników Działu
Przyrody w czasie zagranicznych wojaży oraz muszle z dwóch współcześnie
nabytych kolekcji prywatnych. Łącznie zaprezentowano ponad pół tysiąca muszli
(284 pozycje inwentarzowe) należących do 153 gatunków mięczaków, żyjących w
różnych morzach świata (m.in.: Morzu Czerwonym, Śródziemnym, Karaibskim,
Oceanach – Spokojnym, Indyjskim, Atlantyckim) i reprezentujących trzy –
ślimaki, małże oraz głowonogi – z ośmiu wyróżnianych przez malakologów gromad
mięczaków. Pomysłodawcami oryginalnego tytułu wystawy, który okazał się bardzo
skutecznym „wabikiem” na muzealną klientelę, a także autorami jej scenariusza,
oprawy plastycznej i towarzyszących ekspozycji materiałów promocyjnych (zaproszenia,
plakatu, katalogu, baneru wielkoformatowego) oraz zajęć edukacyjnych są Michał
Wolny i Piotr Zabłocki – pracownicy Działu Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego.
Przesłaniem autorów ekspozycji było nie tylko ukazanie niezwykle różnorodnego
świata mięczaków i ich fenomenalnych wytworów – muszli, ale również
uświadomienie widzowi, jak bardzo otaczająca nas przyroda związana jest z
historią i rozwojem naszego gatunku. Dlatego oprócz licznych ciekawostek
dotyczących budowy i procesów tworzenia muszli oraz biologii i ekologii
wybranych taksonów mięczaków na wystawie znalazły się również informacje o
niebagatelnej roli, jaką zwierzęta te odegrały w dziejach ludzkości. Poruszono
zagadnienia z takich dyscyplin naukowych jak chociażby: biologia, etnografia, historia,
historia sztuki, archeologia, a nawet architektura. W ten sposób wystawa
nabrała charakteru interdyscyplinarnego, a tytułowy „powód do dumy mięczaka”
został dobitnie zaakcentowany. Zorganizowanie wystawy „I mięczak może mieć
powód do dumy” okazało się strzałem w dziesiątkę. Nie przypuszczano, że
ekspozycja muszli spotka się z tak ogromnym zainteresowaniem i przyniesie
Muzeum, podobnie jak tytułowym mięczakom powód do dumy, zresztą nie jeden jak
się okazało. Jej interesująca tematyka, nie mniej oryginalny i intrygujący
tytuł, profesjonalny przekaz merytoryczny oraz atrakcyjna i spójna aranżacja
plastyczna złożyły się na wielki sukces autorów i tym samym wiele powodów do
dumy. Po pierwsze wystawa została dostrzeżona przez jury prestiżowego konkursu
na wydarzenie muzealne roku „Sybilla 2012”, który organizowany jest przez
Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów pod patronatem Ministra
Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wyróżnienie w postaci nominacji odebrano na
uroczystej gali, która miała miejsce 17.05.2013 w Muzeum Historii Żydów
Polskich w Warszawie. Po drugie zorganizowanie ekspozycji i towarzyszących jej
odczytów oraz zajęć edukacyjnych w znacznym stopniu przyczyniły się do
zwiększenia frekwencji w naszym Muzeum, tak oddziale w Górze św. Anny, jak i
placówce głównej w Opolu. W Muzeum Czynu Powstańczego w okresie trwania
ekspozycji tj. 12.01.–31.12.2012 obejrzało ją 7814 osób, a 418 wysłuchało
wykładu z opracowaną do wystawy prezentacją multimedialną. W Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, gdzie wystawa
była prezentowana w okresie 07.02–30.09.2013 zwiedziło ją 12238 osób, 121
uczestniczyło w wykładach wygłoszonych w dniu wernisażu, a 725 wzięło udział w
zajęciach warsztatowych, których pomysłodawcą i organizatorem był Dział
Edukacji Muzealnej MŚO. Po trzecie zaprojektowany do wystawy katalog, pełen
barwnych fotografii i zaskakujących informacji, okazał się doskonałą formą
popularyzacji ekspozycji i zbiorów przyrodniczych Muzeum. Cały nakład, liczący
pół tysiąca egzemplarzy sprzedał się jak przysłowiowe „ciepłe bułeczki”. Po
czwarte chęć eksponowania wystawy wyraziły też inne placówki muzealne z regionu
– Muzeum im. J. Dzierżona w Kluczborku (tu prezentowano ją od 09.10.2013 do
12.01.2014; frekwencja – 2333 osoby) i Muzeum w Praszce (15.01.–15.04.2014). I
wreszcie piątym, a w zasadzie najważniejszym powodem do dumy, który przynosi
największą radość i motywuje do kolejnych działań są liczne słowa uznania,
jakie padły z ust gości odwiedzających ekspozycję.
 |
| plakat |
 |
| okładka informatora do wystawy |
 |
| fragment wystawy |
 |
| fragment wystawy |
 |
| muszle szponiatek Lambis sp. |
 |
| muszle Turbo sarmaticus |
 |
| muszle przyłbic Cassidae |
 |
| muszla zwójki imperialnej Cymbiola imperialis |
 |
| widok ogólny ekspozycji |
 |
| muszle porcelanek Cypraeidae |
 |
| muszle monetki Cypraea moneta |
 |
| muszla zawiaśnika królewskiego Spondylus regius |
 |
| muszle stożków Conidae |
 |
| muszla przydaczni łuskowatej Tridacna squamosa |
 |
| muszla ślimaka morskiego Tutufa bubo |
 |
| muszle uchowców Haliotidae |
 |
| muszla grzebienia Wenery Murex pecten |
 |
| muszla uchowca Haliotis corrugata |
 |
| dyplom w konkursie Sybilla 2012 |
