wtorek, 18 marca 2014

Dymorfizm płciowy u dzięcioła dużego Dendrocopos major

dzięcioł duży, fot. M. Wolny
Dziś na zajęciach z obrączkowania ptaków gościliśmy uczniów z Zespołu Szkół Sportowych w Krapkowicach. Chociaż przelot sikor, o którym pisaliśmy w jednym z poprzednich postów (Ponad 200 ptaków zaobrączkowanych...) prawie już się zakończył, to i tak udało się przeprowadzić zaplanowaną lekcją w terenie, bo do rozstawionych sieci wpadło 40 osobników ptaków z dziewięciu różnych gatunków (dzwoniec Carduelis chloris – 23 osobniki, dzięcioł duży Dendrocopos major – 4, modraszka Cyanistes caeruleus – 4, mazurek Passer montanus – 3, bogatka Parus major – 2, kowalik Sitta europaea – 1, pełzacz leśny Certhia familiaris – 1, szczygieł Carduelis carduelis – 1 oraz szpak Sturnus vulgaris – 1). Największą niespodzianką dzisiejszego dnia były aż cztery dzięcioły duże – dwa samce i dwie samice. Postanowiliśmy więc wykorzystać fakt obrączkowania tych ptaków i napisać o nich kilka słów. Dzięcioł duży jest najpospolitszym gatunkiem z rodziny dzięciołowatych Picidae w naszym kraju. Występuje w różnych typach lasów, parkach i ogrodach. Nie każdy jednak wie, jak rozpoznać płeć u tego gatunku, postaramy się więc to przybliżyć w niniejszym poście.

pełzający po pniu drzewa dzięcioł trzyma się łapami kory i podpiera piórami ogonowymi - sterówkami, które są bardzo sztywne, fot. M. Wolny
łapy dzięciołów są zygodaktyliczne, czyli dwa palce skierowane są do przodu i dwa do tyłu (z wyjątkiem dzięcioła trójpalczastego), pazury są ostre i zakręcone, fot. M. Wolny
najważniejsza różnica pomiędzy dorosłym samcem a samicą, to obecność czerwonej plamy na potylicy u samca, fot. M. Wolny
u dorosłej samicy wierzch głowy jest jednolicie czarny, bez śladu barwy czerwonej, fot. M. Wolny
dorosły samiec, fot. M. Wolny
dorosła samica, fot. M. Wolny
u samca pokrywy podogonowe są intensywniej czerwone niż u samicy, ale w terenie różnice te są mało wyraźne, fot. M. Wolny
u samicy pokrywy podogonowe są mniej jaskrawo ubarwione niż u samca, fot. M. Wolny

31 komentarzy:

  1. Beautifully photographed, and very informative! An excellent post.Thank you!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Hi Richard! Thanks for your kind words!
      Have a nice day!

      Usuń
  2. Excellent photographs showing so much detail of the plumage, and a well written text filled with information. A fine job indeed.

    OdpowiedzUsuń
  3. Super poglądowa lekcja rozpoznawania dużego. Bardzo lubię dzięcioły

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. My też bardzo je lubimy :-) Dzięki za miły komentarz!

      Usuń
  4. Well to say you had a good day would be an understatment, good numbers to ring, and beautiful shots of the Pecker.
    All the best Gordon.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Thank you very much for your visit!
      We wish you a good day!

      Usuń
  5. W takim razie słoninkę w moim karmniku kosztował zimą samczyk dzięcioła dużego, bo pamiętam, że z tyłu głowy miał taką czerwoną plamkę, jak na zdjęciach powyżej. Fajny post, znowu się czegoś nowego dowiedziałem o ptakach. Łapiecie jeszcze przy karmniku? Do mojego już ptaki od jakiegoś tygodnia nie zaglądają - poczuły już wiosnę :-) Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzięki Mikołaju!
      A i w naszym karmniku już słabiutko z ptakami, szczególnie dziś, kiedy słońce mocno przygrzewa. Ptaki poczuły już hormony i szykują się do lęgów - samce intensywnie śpiewają (właśnie nasłuchujemy przez otwarte okno, jak samiec bogatki oznajmia głośno innym samcom, że zajął już terytorium, albo popisuje się przed jakąś samiczką -)), poza tym promienie słońca wybudzają owady, więc pokarm mięsny wygrywa ze słonecznikiem w karmniku :-) Miłego!

      Usuń
    2. "właśnie nasłuchujemy przez otwarte okno, jak samiec bogatki oznajmia głośno innym samcom, że zajął już terytorium, albo popisuje się przed jakąś samiczką"

      ... samiec bogatki coś jak Putin :)

      Usuń
  6. I think Woodpeckers are really special birds so I did enjoy this post thank you.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Thank you for your visit and read the post about the woodpecker :-)
      All the best!

      Usuń
  7. Odpowiedzi
    1. Cieszymy się, że post Cię zainteresował :-)
      Pięknego dnia!

      Usuń
  8. Witam . Super to pokazaliście na zdjęciach jak odróżnić samca dzięcioła od samiczki. Teraz jak zobaczę dzięcioła to z pewnością płeć rozróżnię. Młodzież na tych zajęciach też sporo się nauczyła i mogła na własne oczy zobaczyć jak się obrączkuje i poznać gatunki ptaków.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękujemy za sympatyczny komentarz i codzienne wizyty na blogu. To miłe, że pozyskaliśmy stałą czytelniczkę :-)
      Wiosenne pozdrowienia!

      Usuń
    2. ... i stałego czytelnika :)

      Usuń
    3. Radość przepełnia nasze serca!!!!!

      Usuń
  9. Śliczne zdjęcia, nie wiedziałam, że w ten sposób można odróżnić samicę od samca:) Pozdrawiam www.rzemlik.blogspot.com

    OdpowiedzUsuń
  10. Hele mooie informatie! En prachtige foto's! Love it!

    OdpowiedzUsuń
  11. Dzięcioł duży często w porze owocowania czereśni zajada owce.Do tego czeresniowego karmika przychodzi mysle ze para tych ptakow ,jeden jest zdecydowanie wiekszy.Urzadziły sobie w szczelinie drzewa -wisni tzw.kużnię bo zostało sporo pestek od czereśni.

    OdpowiedzUsuń
  12. Bardzo przydatne

    OdpowiedzUsuń
  13. W tym roku dzieciol wykul sobie dziuple w jabloni i slychac juz mlode .Juz wiem jak odruznic samca od samiczki.Dzieki.Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  14. U mnie dzięcioł duży wykuł dwie dziuple w jednym pniu u połączył je ze sobą, teraz ma dwa wejścia do jednej dziupli. Czy to normalne?

    OdpowiedzUsuń
  15. A u mnie parka dzięciołów nadal przylatuje na słonecznik. Najczęściej osobno, choć bywa, że razem...nieopodal widziałam dziuplę w dębie i świeże wiorki pod nim.

    OdpowiedzUsuń