ZAGADKA nr 5. Co to za okaz?

Dziś w magazynie zbiorów przyrodniczych odszukaliśmy dla Was taki oto tajemniczy eksponat. Niechaj jego krągłe kształty Was nie zmylą! :-) Czy wiecie, co to jest?

okaz ze zbiorów MŚO, fot. M. Wolny

ROZWIĄZANIE: nasiono lodoicji seszelskiej (Lodoicea maldivica)

fot. P. Zabłocki

Lodoicja seszelska (Lodoicea maldivica) jest gatunkiem endemicznej palmy z rodziny arekowatych Arecaceae, występującej na dwóch wyspach − Praslin i Curieuse w archipelagu Seszeli. Osiąga wysokość 40 m i wytwarza wielkie, sercopodobne owoce o ciężarze do 45 kg, które zawierają największe na świecie nasiona (średnica do 50 cm, ciężar do 25 kg). Roślinę tę odkryto dopiero w XVIII wieku, ale jej nasiona przenoszone przez prądy oceaniczne i to na znaczne odległości (docierały do wybrzeży Malediwów, Indonezji, Sri Lanki, nawet Indii) znane były od dawna i nazywano je morskimi orzechami kokosowymi coco de mer. Ponieważ nie znano ich pochodzenia, wiązano z nimi przeróżne legendy (wierzono m. in., że tak wyglądał zakazany owoc, który Adam zjadł w ogrodzie Eden), a także przypisywano im właściwości magiczne, uzdrawiające, a nawet afrodyzyjne. Te ostatnie zapewne za sprawą ich niezwykłego i frywolnego kształtu, przypominającego kobiece pośladki oraz narządy rozrodcze zewnętrzne wraz z biodrami i udami, w zależności z której strony podziwia się ten cud natury. Po dziś dzień wśród seszelskiej ludności nasienie lodoicji uchodzi za symbol płodności i miłosny amulet. Nie bez powodu owoce tej palmy nazywane są najbardziej erotycznymi owocami świata. Lodoicja seszelska jest rośliną, której grozi wymarcie. Powodów takiego stanu rzeczy jest wiele. Po pierwsze ma bardzo ograniczony zasięg występowania − rośnie tylko na dwóch niewielkich wysepkach Seszeli. Po drugie jest rośliną dwupienną − występują palmy żeńskie i męskie, więc warunkiem wydania owoców i tym samym przetrwania gatunku jest występowanie w sąsiedztwie osobników obu płci. Po trzecie charakteryzuje się długim okresem dojrzewania płciowego − zanim pojawią się pierwsze owoce mija zwykle ponad 20 lat. Po wtóre same owoce dojrzewają na palmie 7-10 lat, a po ich opadnięciu nasiona kiełkują kolejne 3 lata. Ponadto zapylenie kwiatów żeńskich jest uzależnione od obecności w siedlisku pewnych gatunków błonkówek i gekonów. Ze względu na swoją rzadkość lodoicja została objęta na Seszelach ochroną gatunkową, a w miejscach jej naturalnego występowania utworzono rezerwaty przyrody, m.in. rez. Doliny Mai – Vallée de Mai. Nabywanie jej orzechów, zresztą niebotycznie drogich (ponoć wartość samej łupiny waha się w granicach 200-400 euro, a całego nasiona wraz z miąższem nawet 1000 euro) i wywóz poza granice kraju możliwe jest za okazaniem specjalnego certyfikatu, którego wydanie zapewne też jest kosztowne. Warto również nadmienić, iż wizerunek tej niezwykłej palmy znajduje się w godle państwowym Seszeli. 

fot. P. Zabłocki

Przedstawiony na fotografiach okaz (33 x 31 x 18 cm) o nr inw. MŚO/P/4843 pochodzi z kolekcji poniemieckiej. W 2010 roku prezentowany był na wystawie przyrodniczej Za drzwiami magazynu ukryte i cieszył się wówczas ogromnym zainteresowaniem. Hm, ciekawe dlaczego? :-)